Jaargang 62 Nummer 3

Pokrof 1 4 zetelt en aan weerszijden links en rechts drie engelen. Waarom vind ik deze icoon zo mooi? Deze uitbeelding van de Wijsheid met haar wijd uitslaande vleugels toont het bezielend beginsel van eenheid in onze vaak zo chaoti- sche en versnipperde wereld. Zij laat iets zien van de samenhang, de harmonie en de schoonheid in en achter alles. Het vrouwelijk karakter van de Wijsheid duidt op een oer- verbondenheid. In de natuur om ons heen en in de gewone dingen van ons menselijk leven kan dit oplichten. Het Woord van God dat in Christus is mens geworden, wordt door Gods Wijsheid in de wereld om ons heen weerspiegeld. Op begenadigde momenten ga je hier iets van vermoeden en soms onverwachts, heel even, zelfs zien. Paul Brenninkmeijer Gods Wijsheid, niet geïdentificeerd met Christus, de H. Geest of een eigen zelfstandige persoon, maar hier met Maria, de Moeder Gods, compleet met de zeven zuilen volgens het Schriftwoord: ‘De Wijsheid Gods heeft zich een huis gebouwd, zeven zuilen heeft zij uitgekapt’ (Spreuken 9:1, bovenin in het Grieks aangehaald). Oekraïense icoon uit Kiev, 1812 (Foto: Wikimedia Commons). [ 2 ] Ook uit Amerika trof ik op internet een korte impressie aan van een lezing door profes- sor Arda Melkonian, ‘Armenian Evangelical Clergy Responses to the Genocide’, gehouden op een genocide-symposium in 2014 aan de American Jewish University te Los Angeles. [ 3 ] En dan is er dichter bij huis ds Ischchan Tschiftdschjan (Ishkhan Chiftjian) een Duits- Libanees-Armeense (!) evangelische predikant, geboren te Beiroet, die zich middels publicaties en verschijnen in de Duitse media hard maakt voor de zaak van de genocide, en ook in Los An- geles sprak over de theologische verwerking. Enkele afsluitende indrukken Mijn voorlopige bevinding op grond van inter- net in westerse talen is dat echt expliciet theo- logische reflectie op ‘1915’ schaars lijkt te zijn. De indrukken van twee geraadpleegde theolo- gen die zich met de Armeense genocide hebben bezighouden was nagenoeg dezelfde. Is men er nog niet aan toe omdat de historische verwer- king en de aanvaarding door Turkije niet is be- reikt? Of is zoiets als een ‘theologie na 1915’ te westers gedacht? Opvallend daarbij is dat, wat ik dan aan theolo- gische reflectie op de Armeense genocide vond, voor een groot deel van protestantse Armeniërs stamde. Speelt hier een verschil van kerkelijke traditie en begeven dezen zichmeer in het strikt theologische domein, waar Armeens-apostoli- schen en –katholieken de religieuze verwerking eerder in het liturgische zoeken? Hoe dan ook, de genocide van 1915 is nog een open wond, niet een litteken waar de nakome- lingen van zowel slachtoffers als daders zich op een verzoen(en)de wijze mee verhouden. Op grond van het Evangelie (dat de kerken toch zeggen te verkondigen) is er nog voldoende (ver)werk(ing) te verrichten! Leo van Leijsen vervolg pag. 11