Jaargang 62 Nummer 3

Pokrof 1 0 D e christelijke Armeniërs wonen aller- eerst in het huidige Armenië, sinds 1990 een zelfstandige staat; verder in het bre- dere Midden-Oosten en Oost-Europa (vooral Griekenland, Roemenië, Rusland en Oekraïne) en in de westerse emigratie (West-Europa, Noord-Amerika). Meerdere Armeense Kerken De grootste kerk onder hen is de Armeense Apostolische Kerk, behorend bij de oriëntaals- orthodoxen (diehetConcilie vanChalcedon451 niet accepteerden). Kleinere kerken zijn de Ar- meens-katholieke Kerk (sinds 17 e eeuw, met be- houd van de oosterse traditie met eigen katholi- kos-patriarch onder ‘Rome’) en de Armeense EvangelischeKerken (sinds 19 e eeuw, congrega- tionalistische protestanten). Genocide op de Armeniërs De symbolische datum voor de Armeense geno- cide (volkerenmoord) is 24 april 1915 (er waren ervoor, eind 19 e en be- gin 20 e eeuw, én ruim- schoots erna, tot in de jaren ’20, ook massa- kers). Op die dag, mid- den in de EersteWereld- oorlog, zetten de auto- riteiten van het Ottomaanse (= toenmalige Turkse) Rijk in de hoofdstad Constantinopel de Armeense intelligentsia en elite op transport naar Anatolië – startschot voor de doelbewuste verdrijving, uitputting, vernietiging vanmiljoe- nen Armeniërs. Uiteindelijk geschatte doden- tal: anderhalf miljoen. Het Ottomaanse Rijk was in oorlog met de geallieerde staten Groot- Brittannië, Frankrijk en het buurland tsaris- tisch Rusland; Armeniërs vochten mee met het laatste. DeOttomaanse autoriteitenbeschouw- den alle Armeniërs als een vijfde colonne van deze landen. Men besloot hen uit te roeien in een geplande campagne, kortom: volkeren- moord. Trauma versus ontkenning De nazaten van het Ottomaanse Rijk, de huidi- ge Turken, weigeren deze feitelijke collectieve decimering een ‘genocide’ te noemen: om rede- nen vannationale trots, juridische haarkloverij- en en angst voor financiële en zelfs territoriale claims. Het trauma aanArmeense zijde is er na 100 jaar niet minder om. De slachtoffers van toen zijn dood, maar vele families hebben in hun collec- tieve geheugen de verschrikkingen van toen op- geslagen. Hoe verwerkendeArmeniërs dit trau- ma? De Armeense kerken en de genocide van 1915 April 1915: Armeniërs worden in wat nu Oost- Turkije is, door gewapende soldaten naar een gevangenis gevoerd (Foto: Wikipedia). Honderd jaar geleden vindt er een vre- selijke volkerenmoord op christenen in het Midden-Oosten plaats. Deze betreft Aramese christenen, Pontische Grieken én Armeniërs. We concentre- ren ons hier op de laatste.