Jaargang 62 Nummer 3

Pokrof 9 priesters werden gemarteld door het zogeheten ‘Russisch-orthodoxe Leger’. Opgelucht las ik aanvankelijk de recente verkla- ring van de Wereldraad van Kerken over een staakt-het-vuren in Oekraïne. Het hoge bezoek van de Wereldraad van Kerken in maart 2015 was een teken dat de Wereldraad niet onacht- zaam is over de situatie in Oekraïne. De delegatie luisterde naar alle partijen, zowel bij officiële als niet-officiële ontmoetingen. Er was een gesprek met de Oekraïense Orthodoxe Kerk (Patriar- chaat van Moskou) en een bezoek aan de Oek- raïense Raad van Kerken en Religieuze Organisa- ties. Maar er waren geen officiële ontmoetingen met de kerken die het meest te lijden hebben van annexatie van de Krim en het conflict in Oost- Oekraïne. Een persbericht na het bezoek aan de Oekraïense Orthodoxe Kerk (Patriarchaat van Moskou) meldde ten onrechte dat deze kerk lid is van deWereldraad van Kerken. Onjuist is ook de voorstelling van het conflict in Oekraïne als ‘concurrerend nationalisme’. Dit mist de essentie van wat er gebeurd is in Oekraï- ne tijdens Maidan en daarna. De Revolutie van de Waardigheid was geen nationalistische ople- ving, maar een strijd van het maatschappelijk middenveld voor de echte rechtstaat en de be- strijding van corruptie. De meeste manifestan- ten die in de vrieskou op Maidan stonden en die nu vechten aan de Oekraïense kant in het oosten van het land, waren Russisch-sprekenden. De huidige president Pedro Porosjenko verklaarde onlangs dat 62% van de Oekraïense strijders in het oosten Russisch spreekt. Ze zijn allesbehalve Oekraïense nationalisten. Ze vochten op Maidan en vechten nu in het oosten voor een waardig le- ven voor hun families en voor de integriteit van hun land. In de Russische propaganda worden ze echter als nationalisten voorgesteld en de slot- verklaring van de Wereldraad van Kerken nam dezemening gewoon over. Daarom verdenken veel Oekraïense kerken de Wereldraad van Kerken toch van vooringeno- menheid en partijdigheid. Wellicht daarom ook heeft de president van Oekraïne zijn geplande ontmoeting met de delegatie de Wereldraad van Kerken plots afgelast. Zeker is dat een dergelijke partijdigheid het proces van verzoening niet helpt, wat volgens de Wereldraad van Kerken juist de bedoeling van het bezoek aan Oekraïne was. Ambivalente kerken Het Vaticaan wil de katholiek-orthodoxe dialoog graag deblokkeren. De Wereldraad van Kerken lijkt meer bezorgd over het behoud van het lid- maatschap van de Russische Orthodoxe Kerk dan over rechtvaardigheid en waarheid. Ortho- doxe kerken geloven vaakmeer in geopolitiek dan in het Evangelie en protestantse kerken zijn be- zorgder over hun culturele oorlogen dan over echte waarbij andere christenen, ook protestan- ten, omkomen. De crisis in Oekraïne laat de te- genstrijdigheid zien tussen wat de kerken en christelijke netwerken beweren te zijn, en wat ze inwerkelijkheid zijn. Oekraïensemoslims en joden: hoopvol voorbeeld Misschien kunnen kerken iets leren over solida- riteit en waarheid van de islamitische en joodse gemeenschappen in Oekraïne. In tegenstelling tot de rest van Europa tonen Oekraïense mos- lims en joden hier een toenemende lotsverbon- denheid met elkaar. Er zijn moslims die schouder aan schouder vechten met joden in het oosten van Oekraïne, soms ook tegen andere moslims die strijden aan de andere kant. Ze worden ver- enigd door dezelfde zaak. De joden weten dat ze ook vechten voor de vrijheid van moslims op de Krim, en de moslims weten dat ze in Donbass vechten om pogroms in die regio te voorkomen, iets wat zeer waarschijnlijk gaat gebeuren als Oekraïne die gebieden verliest. Moslims en joden lijken echt mededogend voor elkaar, iets wat christenen eigenlijk moeten zijn. Ze laten zien dat verzoening mogelijk is wanneer die is geba- seerd op solidariteit enwaarheid. Cyril Hovorun (vertaald en bewerkt door Huub Vogelaar) “De crisis in Oekraïne laat de tegenstrijdigheid zien tus- sen wat de kerken en christelijke netwerken beweren te zijn, en wat ze in werkelijkheid zijn.” (Foto: F. Hoppenbrouwers)