Jaargang 62 Nummer 2

Pokrof 9 D e oecumenisch patriarch van Constan- tinopel bezet de hoogste en belangrijkste bisschopszetel in de Oosters-orthodoxe Kerk. Oosters-orthodox zijn die orthodoxe chris- tenen die het Concilie van Chalcedon van 451 accepteren. Over het algemeen volgen ze – wat wij nu noemen – de Byzantijnse traditie. Dat wil zeggen dat haar traditie in belangrijke mate vorm heeft gekregen in het Byzantijnse Rijk (330-1453). De officiële titel van de primus inter pares (eerste onder gelijken) binnen de oosterse Orthodoxie is ‘Zijne goddelijkste Alheiligheid de Aartsbisschop van Constantinopel, Nieuw Rome, en Oecumenisch Patriarch’. Aan de geschiedenis van de kerkelijke zetel zelf zullen de elementen van deze voor westerse oren ron- kende, welhaast byzantinistische titelatuur dui- delijker worden en op hun plaats vallen. Byzantion De stad was ooit het een nederzetting van het oude volk der Thraciërs (de omringende streek heet tot op heden ‘Thracië’). Rond 668 vC stre- ken er vanuit Griekenland handelslui neer. Ze stichtten er de Griekse kolonie Byzantion. Met de komst van het christendom kreeg dit handel- stadje, net als alle plaatsen van regionale beteke- nis, een bisschop als leider van de plaatselijke Het Oecumenisch Patriarchaat van Constantinopel Zijaanzicht van Aya Sofia, Istanboel (Foto: L. van Leijsen). Constantinopel, stad aan de Gouden Hoorn. Dat klinkt groots en aanlokkelijk. De Gouden Hoorn is de westelijke zijarm van de Bosporus, de zee-engte aan welks beide zijden, de Europese en de Aziatische, de huidige stad zich door de eeuwen heen heeft uitgebreid. Ook heden ten dage is de stad een van de mooiste plekken ter wereld, een die per jaar miljoenen bezoekers fascineertt, maar ook geliefd is bij zijn miljoenen inwoners zelf, 14 miljoen in aantal maar liefst! Maar Constantinopel heet al sinds 1923 officieel Istanboel (en officieus al veel langer!). Dat is de Turkse naam die wel wordt uitgelegd als een verbastering is van het Byzantijns-Griekse ‘is tin bolin’, ‘naar de stad’. ‘Dé Stad’. Er was in het Byzantijnse Rijk maar één stad die ‘Dé Stad’ genoemd kon worden – en dat gold ook kerkelijk zo. In Constantinopel zetelde en zetelt de hoogste leider van de Oosters-orthodoxe Kerk, de oecumenisch patriarch.