Jaargang 62 Nummer 2

Pokrof 7 leven zonder God moet vormgeven. Deze pries- ter toont met zijn aanbevelingen ook hoezeer God betrokken is bij de praktische kant van ons dagelijks leven. Na de preek vervolgt de priester samen met een andere priester, afwisselend staande voor het altaar, de viering. Gedurende de gehele viering zijn de gordijnen van de iconostase geopend, zodat je vanuit de kerk een goede blik op het altaar hebt. Rond het altaar staan jongens in de tienerleeftijd die als diakens gebedsoproepen zingen. Links en rechts naast de iconostase dra- gen jongens en jonge mannen met krachtige stemmen de zang van de hele gemeente, even- eens als diakens gekleed. Het zingen van Psalm 150 wordt ritmisch begeleid met cimbalen. Links en rechts hangen schermen waarop beamers de teksten van de liturgie in het Neder- lands, in het Koptisch of Grieks en in het Ara- bisch tonen, zodat iedereen alles goed kan vol- gen. Meisjes en vrouwen zitten of staan afwisselend rechts in de kerkbanken, mannen en jongens links. De geloofsbelijdenis en het Onze Vader worden in snel tempo in het Neder- lands uitgesproken. Ik herken in de teksten veel van de Byzantijnse liturgie, met name van de Basiliusliturgie. De communie, ontvangen door bijna alle paar honderd aanwezigen, duurt lang, maar er wordt levendig bij gezongen. Op het eind besprenkelt de priester iedereenmet gewijd water. Na de dienst ontvangt ieder evenals in de Byzantijnse liturgie een stukje brood. Dit is gezegend (maar niet geconsacreerd) brood. Men gaat naar beneden naar een grote zaal waar naast koffie en limonade ook frites of lekkere cake voor heel weinig geld te koop zijn. Kinderen kunnen buiten spelen en schommelen. Ik maak kennis met enkele heel hartelijke families. Ook met een Nederlandse vrouw die met een Egypte- naar is getrouwd en, van huis uit katholiek, het geloof van haar man heeft aangenomen. “Ik voel mij hier helemaal thuis”, zegt zij, “er is hier in deze kerk een grote vrijheid. De biecht bijvoor- beeld is hier veel meer een gesprek waarbij je geestelijk begeleidwordt door de priester”. Maar het duurt niet lang of kinderen en tieners gaan in diverse leeftijdsgroepen naar andere vertrek- ken in het gebouw voor de zondagsschool. In de grote kerk wordt een toneelstuk opgevoerd in aanwezigheid van bisschop Arseny. Op deze zondag wordenwel 500 jeugdigen opgevangen in vele groepen. Alle zalen in het voormalig school- gebouw en de kerk zijn bezet. Ik zie pakkende illustraties klaarliggen, passend bij de te behan- delen Bijbelverhalen. Er is een winkel die rijk voorzien is van vele iconen, kruisbeelden en Mariabeelden en religieuze literatuur. Geschiedenis met veel onderdrukking Ik maak kennis met Irini Sorial en Antonius Abdalla, een jonge vrouw en jonge man van respectievelijk 24 en 26 jaar oud. Beiden zijn lei- ders van jongerengroepen die op vrijdagavond bijeen komen. Trots vertellen zij mij over de geschiedenis van hun kerk, die naar hun overtui- ging al in de eerste eeuw gesticht is door de heili- ge apostel en evangelist Marcus. Zijn prediking sloeg aan bij de godsdienstige beleving van de Egyptenaren, met name het besef van de Heilige Drie-eenheid en de Verrijzenis, zo vertellen ze mij. Het oude geloof van de Faraotijd was voor de Egyptenaren na de Griekse en Romeinse over- heersing niet meer vanzelfsprekend. Men stond open voor iets nieuws. De komst van de moslims in de 7 e eeuw werd door de Egyptenaren verwelkomd. Zij waren de overheersing van Byzantium beu. De invoering van de islam is daardoor heel geleidelijk gegaan en zonder geweld. De islam is door de cultuur, de kunst en architectuur van Egypte zeer verrijkt, zoals de sierlijke arabesken laten zien. Maar na enige tijd ontstonden er spanningen toen door de moslims aan de christenen belastingen wer- den opgelegd. In verschillende periodes waren er hevige vervolgingen, afgewisseld met rustiger tijden. Toch is de Koptische Kerk door de eeuwen heen als een vitale kerk blijven bestaan. Het behoud van de Koptische kerk wordt door geleerden als Philip Jenkins toegeschreven aan het feit dat in Egypte de taal van het volk de taal van de kerk was geworden: het Koptisch, en later het Ara- bisch. In andere delen van Noord-Afrika (bij- voorbeeld het huidige Algerije en Tunesië) was de taal van de Kerk vooral Latijn geweest, en dat was de taal van de uit Italië geëmigreerde elite en niet de taal van de gewone man. Met de komst van de moslim-Arabieren verhuisden veel Latijns-sprekenden naar hun land van oor- sprong en zo verdween de christelijke kerk bijna geheel in de rest van Noord-Afrika. De Koptisch kerk is ook een kerk van martela- ren. En juist in de laatste jaren zijn vele Kopti- sche christenen in Egypte slachtoffer geworden van dodelijke aanslagen gepleegd door moslim- extremisten. De enorme bevolkingsgroei in Egypte met een verdubbeling in de laatste dertig jaar heeft de armoede en onderontwikkeling in het land erg doen toenemen. Daardoor zijn velen vatbaar geworden voor de haatpredikers van het