Jaargang 62 Nummer 2

Pokrof 1 5 in Bagdad, de titel ‘patriarch van Babylon ’ heeft, verwijzend naar het eveneens uitgestor- ven broedervolk van de Assyriërs: de histori- sche Chaldeeën/ Babyloniërs. 3 Etnische ideologie De laatste honderd jaar is er een nieuw natio- naal bewustzijn ontstaan onder midden-oos- terse christenen die tot één van de Arameesta- lige kerken behoren (‘Assyrisch-apostolische Kerk’, Syrisch-orthodoxe Kerk, hun geünieer- de tegenhangers) en vaak een van de neo-Ara- mese talen spreken. Sommigen onder hen noe- men zich als etnische groep ‘Assyrisch’ (te- genstanders afficheren zich juist weer anders, b.v. als Arameeërs ). In het Midden-Oosten is het voor de eigen identiteit belangrijk dat je je afkomst naar een oeroud volk terug kunt traceren. Je telt, zwart-wit gesteld, niet mee zonder zo’n continuïteit – overigens vaak in- vented ; de identificatie van hedendaagse Ara- meestalige christenen met de antieke Assy- riërs krijgt in elk geval geen enkele steun van- uit de gangbare wetenschap der oriëntalistiek. Diegenen onder Arameestalige christenen die uitdrukkelijk opteren voor de naam ‘Assyriërs’ om er de hele brede etnische groep mee aan te duiden – én er hun politiek-nationale rechten, bijvoorbeeld op zelfstandigheid, aan te ontle- nen –, noemt Jan Schukkink in zijn boek De Suryoye (2003) met een eigen vondst ‘Assyr is- ten ’. Daarmee laat hij doorklinken dat het bij de keuze voor deze verzamelnaam om een –isme, een ideologische stellingname gaat. Deze mensen geven hun kinderen naast (of in plaats van) christelijke vaak voor-christelijke namen: ‘Sargon’, ‘Innanna’… Ik citeer een vluchteling uit Irak in Nederland, lid van de Chaldeeuws-katholieke Kerk, die ik jaren gele- den sprak over zijn Assyriër-zijn: “Het is gewoon mijn land. Mijn volk was er al in 7.000 vC ( sic )… Waarom hebben wij geen eigen land? Je kunt het in de Bijbel lezen; het is gewoon de geschiedenis.” Behalve in landen als Syrië en Irak, zijn er ook in Nederland Assyri- sche nationale en politieke verenigingen en partijen. Eén persoon kan beide laatste identiteiten heb- ben: zowel lid van de Assyrisch-Apostolische Kerk als aanhanger van de Assyrische zelfbeti- teling (óf deze laatste juist afwijzen!). Maar ook een Syrisch-orthodox kan zich tot de Assy- risch etnische groep rekenen. Wie werden gekidnapt? De etnische benaming ‘Assyriërs’ heeft furore gemaakt en is inmiddels zo ingeburgerd dat in Irak al deze christenen vaak als ‘Assyriërs’ tout court worden aangeduid en de westerse media deze etnische benaming geruisloos hebben overgenomen. Om wie gaat het hier in Syrië? Juist omdat de media onder ‘Assyriërs’ vaak de grotere etni- sche groep op het oog hebben, was er verwar- ring. Déze ongelukkigen komen uit de dorpen aan de rivier de Khabour, in de buurt van Has- sake, Noord-oost-Syrië; hun (over)grootou- ders ontvluchtten in 1933 Ara- bisch-nationalistische pogroms in Irak. Allemaal leden van de twee genoemde kerken, Assyrisch- Apostolisch en Oud-Assyrisch, plus Chaldeeuws-katholieken. Onder hen zijn geen Syrisch- orthodoxen. Het gaat hier dus om de kerke- lijk-confessionele betekenis van Assyriërs, nu slachtoffer van islamistische terroristen. IS heeft het op christenen voor- zien – of ze Assyrisch heten in welke betekenis van het woord dan ook, laat hen verder koud. Leo van Leijsen Chaldeeuws-katholiek dorp aan de Khabour (Foto: L. van Leijsen).