Jaargang 62 Nummer 1

Pokrof 1 7 Eerste Orthodoxe parochie in Nederland De geschiedenis van deze parochie is goed gedocumenteerd. De formele kanten kun je terugvinden in het archief van de stad Amsterdam. Maar er zijn ook bronnen, die ons een kijkje gunnen in de belevingswereld van de parochianen. Dat zijn dagboeken en brieven van tijdgenoten: Griekse kooplieden, die in Amsterdam woon- den, en later de brieven van koningin Anna Pavlovna. Eén parochiaan is later beroemd en berucht geworden: Adamantios Koraïs. D e Nederlanden waren in de Gouden Eeuw een wereldmacht. Amsterdam werd ‘het pakhuis van de wereld’ ge- noemd. Handelaren uit de hele wereld, waaron- der Orthodoxe Russen en Grieken verbleven in de stad. In 1697/1698 bezocht Peter de Grote voor het eerst de Nederlanden. Er zijn geen aan- wijzingen dat hij in de Nederlanden een kerk heeft gesticht, zoals in London en Berlijn – dat dácht koningin Anna Pavlovna (19 e eeuw) later; dat is waarschijnlijk een misverstand. Peter had vooral belangstelling voor onze protestantse kerken. Al in 1717 was in St. Petersburg een Ne- derlandse protestantse gemeente ontstaan. Hij bezocht deze kerk en trad als getuige op bij huwelijken van bevriende Nederlanders en bij de doop van hun kinderen. Eerste Nederlandse Orthodox Tsaar Peter maakte tijdens zijn bezoeken gebruik van eenNederlandse tolk, Johannes Sei- nerius. Je kunt hem beschouwen als de eerste Nederlandse Orthodoxe gelovige. Hij vertaalde uit het Latijn de ‘Orthodoxa Confessio’, een Orthodoxe catechismus (vragen en antwoor- den), die Petr Moghila (1596-1646) had samen- gesteld. Men vindt daarin invloeden van katho- lieke catechismussen uit die tijd, bijvoorbeeld die van de Nijmeegse jezuïet Petrus Canisius (1521-1597). Onder deze invloed zijn de gebe- den rond de biecht in de Slavische traditie iets anders geworden dan in de oorspronkelijke Griekse traditie. Prent van de Goddelijke Liturgie in de Orthodoxe zolder- kerk in het pand ‘De Drie Valken’ te Amsterdam, 1786.