Jaargang 62 Nummer 1

Pokrof 1 0 Voor degenen die de Byzantijnse liturgie vieren volgens de (geheel) westerse kalender is 1 februari a.s. de Tweede Zondag van de Voorvasten: ‘Zondag van de Verloren Zoon’ (Luk 15: 11-32). Voor degenen die de oude kalender hante- ren, valt die zondag een week later, 8 februari. De tijd voor Pasen is in de Byzantijnse liturgie een voorbereiding, een inoefening (‘askêsis’, ascese) van ’s mensen juiste gesteldheid voor God. Nee, zeker niet – als men de teksten goed leest – met voorbijgaan van God barm- hartigheid. Maar toch, er ligt een grote nadruk op de menselijke kant: boetvaardigheid en ommekeer. De ‘Verloren Zoon’ duikt in heel de Voorvasten, Grote Vasten en Goede Week op. Daarmee is de ‘Zondag van de Verloren Zoon’ in feite de opmaat voor een breed uitgesponnen uitwerking van met name Luk 11: 17a: ‘Toen kwam hij tot zichzelf…’ De Verloren Zoon: ’n zwerver op de weg naar Pasen, op weg naar een altijd gastvrij thuis, met in zijn mond één a.h.w. in alle toonaarden te berde gebrachte boetepsalm tot God. In het evangelie zelf benadrukt Jezus vooral de goddelijke kant. Daarmee wordt de menselijke kant meteen nogal sterk gerelativeerd en gezien voor wat die waard is: ‘De dagloners van mijn vader hebben eten in overvloed, en ik kom hier om van de honger’ (Luk 11: 17b). Hij kiest eiëren voor zijn geld: ‘Ik zal naar mijn vader gaan en tegen hem zeggen: “Vader, ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te wor- den; behandel mij als een van uw dagloners.” ’(vs 18-19) Naar ik meen noemde de theoloog Edward Schillebeeckx dit ooit treffend ‘broodberouw’. De reactie van de vader hierop is ver- bluffend. Bij thuiskomst herhaalt de zoon nog eens de ingestudeerde riedel, en dan…: «“Vader,” zei zijn zoon tegen hem, “ik heb gezondigd tegen de hemel en tegen u, ik ben het niet meer waard uw zoon genoemd te worden.” Maar de vader zei tegen zijn knech- ten: “Haal vlug het mooiste gewaad en trek het hem aan, doe hem een ring aan zijn vinger en geef hem sandalen. Breng het gemeste kalf en slacht het. Laten we eten en feestvieren, want DE VERLOREN ZOON ‘Parabel van de Verloren Zoon’, twintigste-eeuwse Griekse icoon. (Icoon en foto: E. Papaconstantinou)