Jaargang 61 Nummer 3

Pokrof 1 5 gemeenschappelijk leven. Dankbaarheid is dus een onderscheiden en bepaald kenmerk van menselijke wezens: in staat tot dankbaarheid en toegerust met de mogelijkheid om God te zege- nen voor de gave van zijn schepping. Zonder zulk een dankbaarheid zijn we geen echte men- sen.” Ascetisch “Het woord ‘ascetisch’ komt van het Griekse werkwoord askeo , dat de tucht van een leven in eenvoud impliceert. Daarom is het ascetische ethos van de Orthodoxe Kerk een eis voor alle gelovigen en niet alleen voor monniken. Het stelt ons in staat te erkennen dat Gods gaven zijn bedoeld om in onze behoeften te voorzien als deze eerlijk verdeeld worden tussen alle mensen. Maar het zijn geen gaven om te misbruiken en te verwoesten simpel omdat we de wens hebben te consumeren en de mogelijkheid hebben ervoor te betalen. Het ascetische ethos is de strijd voor zelfbeheersing en inperking, waarbij we niet lan- ger van alles willen consumeren, maar in plaats daarvan een gevoel voor matigheid en onthou- ding tegenover bepaalde zaken ontwikkelen. Deze bescherming en zelfbeperking, alsook het delen zijn uitdrukkingen van liefde voor heel de mensheid en voor heel de schepping.” Ecologie en Economie De patriarch verbindt dan de ecologie met de economie, en met name de zorg voor hen die gebrek aan het meest noodzakelijke lijden. “De termen ecologie en economie hebben dezelfde etymologische wortels. Hun gezamenlijk prefix ‘eco’ komt van het Griekse woord oikos , wat huis of woonplaats betekent. Het is ongelukkig en zelfzuchtig dat we de toepassingen van dit woord hebben beperkt tot onszelf, alsof we de enige bewoners van deze wereld zijn. In feite kan geen enkel economisch systeem – of het technisch of sociaal ontwikkeld is of niet – de instorting van het milieu overleven die het draagt. Deze planeet is inderdaad ons huis, maar het is het huis van iedereen, zoals het ook het huis is van ieder dier- lijk schepsel, van elk leven dat door God gescha- pen is. Het is arrogant om te veronderstellen dat wij als mensen de enige bewoners van deze wereld zijn of om te denken dat enkel de huidige generatie deze aarde bewoont. Hoe zijn we erop voorbereid om, bij onze inspanningen om het milieu te beschermen, onze hebzuchtige leefstijl op te offeren? Wanneer leren we te zeggen: ‘genoeg’? Wanneer leren we dat op een juiste manier omgaan met alle mensen, inclusief de armen, meer is dan welwillende liefdadigheid? Richten we ons doel direct op wat de wereld nodig heeft?We kunnen brood geven aan de hon- gerenden, – we kunnen ons hier inderdaad goed bij voelen – maar wanneer gaan we hard werken aan een wereld zonder honger? Meer nog, stre- ven we er naar een zo licht mogelijke voetafdruk te maken omwille van de volgende generaties? Er zijn vandaag geen excuses meer voor het gebrek aan betrokkenheid. We hebben een overvloed aan gedetailleerde informatie; de statistieken zijn beschikbaar en alarmerend. We moeten kie- zen voor werkelijke zorg. Anders is onze zorg maar schijn en worden we echte agressors, die onze eigen voorrechten en de rechten van ande- ren verraden”. Alleen door een gezamenlijke inspanning van religieuze leiders, wetenschappers, politici en het bedrijfsleven kan het tij nog worden gekeerd. Het publiek in de volle kerk bleek de lezing van de patriarch zeer te waarderen. Een katholiek theoloog merkte tegenover mij op dat er in de westerse theologische traditie helaas te veel onderscheid is gemaakt tussen ‘natuur’ en ‘bovennatuur’, waardoor de heiligheid van de schepping minder nadruk kreeg. Het is dan ook goed dat deze beleving van de heiligheid van de schepping door de heilige Franciscus in onze tijd in de westerse kerk een groeiende instemming krijgt. We zien ook verwachtingsvol uit naar de encycliek die de paus met dezelfde naam over de zorg voor het milieu spoedig zal laten verschij- nen. Paul Brenninkmeijer Patriarch Bartholomeos voert het woord.