Jaargang 57 Nummer 2

1 7 Pokrof is vanaf haar begin door het kwaad getekend. • De ‘zonde van Adam’ betekent onze geza- menlijke menselijke schuld, waaraan geen mens zich kan onttrekken. Men hoeft niet alle schuld te leggen bij de eerste mensen Adam en Eva, omdat dit geen historische per- sonen zijn. Het woord Adam duidt immers de mensheid als geheel aan. • De kerkvaders zien de oerzonde niet vanuit een statische visie. Zij zien een ontwikkeling in het kwaad, zoals ze ook vanaf het begin een ontwikkeling tot heiliging ontdekken. • De verlossing van de erfzonde hoeft niet een- zijdig aan het ene moment van de kruisdood van Christus verbonden te worden, hoe be- langrijk Zijn verzoenend offer ook is. De ver- lossing is ruimer: heel het optreden van Christus vanaf zijn menswording, zijn predi- king en genezingen, zijn lijden, dood en ver- rijzenis tot en met zijn hemelvaart en Gees- teszending is verlossend. • De doop is veel meer dan ‘het afwassen van de erfzonde’. In de oude kerk en in de Ortho- doxie waar de doop door onderdompeling geschiedt, wordt de doop gezien als deelname aan het sterven en verrij- zen van Christus. Zo leert ook de Katholieke Kerk sinds het Tweede Vati- caans Concilie. Zo wordt de oude mens, getekend door zonde, losgelaten om geleidelijk aan steeds meer de nieuwe mens te worden. We mogen de oude vrees loslaten dat onschuldige kinderen die niet gedoopt gestorven zijn geen deel zouden krijgen aan de vruchten van de verlossing. Het gaat dus ook bij de zondigheid van de men- sen om een diepe solida- riteit, ook in het delen van de schuld. Zonde is altijd iets ook vanmensen samen, waar we met zijn allen allemaal in verwik- keld zijn. Terwijl toch ieder zijn of haar eigen verantwoordelijkheid be- houdt. In die zin is de Veertig- dagentijd ook een tijd van boete, boete voor wat wij mensen samen kapot maken. In onze tijd kunnen we denken aan de aantasting van het milieu, de uitbuiting van de aarde en het ver- spillen van schaarse grondstoffen, en het uit- buiten van arme volkeren, waar we met zijn allen zeker in de rijke landen aan meedoen. De Grote Vasten is een tijd om je eigen aandeel daarin kritisch te onderzoeken en te proberen er iets in te verbeteren. Het woord zonde is in de westerse traditie nog wel eens opgevat als overtreding van een van buitenaf aan de mens opgelegde wet. Het westen is door juridisch denken beïnvloed. In het oosten denkt men meer mystiek. In de Griekse taal betekent zonde letterlijk: wat zijn doel mist ( hamartia ). Het gaat om gemiste kansen, om het missen van je diepste bestemming, het niet bereiken van waar je voor geschapen bent. En dit doel bereik je slechts in diepe solidariteit en verbon- denheid met anderen. Wij zijn elkanders lede- maten. Paul Brenninkmeijer Adam en Eva en de zondeval. Mozaïek uit 1140 in de Palatina-kapel te Palermo (Sicilië, Italië).