Jaargang 54 Nummer 3

Transylvaanse idylles POKROF 7 Na de val van het communisme in 1989 ontdooide de relatie tus- sen de verschillende kerken amper, en al helemaal niet tus- sen de Orthodoxe en de Grieks- katholieke Kerk. Tijdens een interview afgelopen november sprak de Grieks-katholieke bis- schop van Cluj-Gherla Florentin Crihalmeanu over de relaties met de Orthodoxe Kerk. De kerkleider doorbrak daarmee een opmerkelijk langdurig stil- zwijgen. Zijn bisdom vormt immers de brandhaard van de gespannen relaties tussen de Roemeens- orthodoxe en de Grieks-katholie- ke Kerk en het lijkt daarom vreemd dat de bisschop of zijn voorganger aartsbisschop Ghe- orghe Gutiu niet veel vaker van zich hebben laten horen. Het was echter een offer voor de vre- de tussen beide Kerken. Merk- waardiger nog oogt het stilzwij- gen van internationale kerke- lijke media en deskundigen ge- zien de talrijke berichten in de Roemeense media: tussen de Achterste gedeelte van houten Grieks-katholieke kerk in Gherla (Noord-west-Roemenië). (Foto: F. Hoppenbrouwers) De ogen van de Europese kerken zijn dit jaar gericht op de Transylvaanse stad Sibiu, waar in september opnieuw een Europese oecumenische assemblee plaats zal vinden. Als er al verlangen bestaat naar oecumene, en die blijkt enigermate aanwezig, dan is Roemenië een aangewezen plek. Frans Hoppenbrouwers was eind 2006 in Transylvanië en peilde de stemming in Grieks-katholieke en Roemeens-orthodoxe kring. Hij interviewde er de Grieks-katholieke bisschop van Cluj, Florentin Crihalmeanu. Met dit gesprek sluiten we een reeks af van drie artikelen over Roemenië en met name Transylvanië (zie Pokrof 2007, 1 en 2). Orthodoxe en de Grieks-katho- lieke Kerk is een bikkelhard en ongelijk gevecht gaande om ker- kelijk eigendom. Sinds de uitschakeling van dicta- tor Nicolae Ceaus¸escu in decem- ber 1989 hebben Orthodoxen zelfs een tiental kerken afgebro- ken om te voorkomen dat Grieks-katholieken deze in bezit namen. Nog in mei 2006 ging in Ghiolt een kerk tegen de vlakte, nadat de rechter had bevolen het gebouw aan de voormalige Grieks- katholieke bezitters terug te ge- ven. Sloop heeft de goedkeuring van de hoogste Orthodoxe kerke- lijke autoriteiten, terwijl de Roe- meense overheid passief toekijkt. Religieus nationalisme De Roemeens-orthodoxe Kerk is dusdanig gepreoccupeerd met de Roemeense Grieks-katholieke Kerk dat ze extremen niet schuwt. De reden is een diepge- worteld nationalisme dat voor- oorlogse wortels heeft, tijdens het communisme in getemde vorm voortwoekerde en nadien in alle openheid aan het daglicht trad. Bisschop Florentin conclu- deert dat er sprake moet zijn van “diepe haat” en verwijst daarbij naar een recente pastorale brief van de Orthodoxe metropoliet Bartolomeu Anania van Cluj, Alba Iulia, Cris¸ana en Mara- mures. Al voor zijn bisschopswijding in 1993 ageerde deze gezaghebben- de en machtige kerkleider tegen de Grieks-katholieke opleving. De nu 86-jarige metropoliet, een ultranationalist aldus deskundi- Bisschop Florentin over kwijnende oecumene tussen Roemeense Orthodoxen en Grieks-katholieken ( (