Jaargang 54 Nummer 3

Gouden Vrijdag POKROF 10 Gouden Vrijdag schijnt te zijn ontstaan in Mesopotamië, maar al gauw te zijn overgewaaid naar het westelijker gelegen Anti- ochië. Naast het eerste deel van Hand. 3 worden hieronder enke- le meditatieve teksten uit zowel de Oost-Syrische als de Syrisch- orthodoxe tradities geboden: citaten uit twee preken én uit beider liturgische erfgoed. Maar eerst staan we voor een moment stil bij de thema’s die in deze tek- sten centraal staan. Thema’s Vooral de volgende thema’s vin- den we terug in de teksten over de Gouden Vrijdag: 1. Hand. 3, en daarmee ook de ‘Gouden Vrijdag’, gaat om het eerste wonder door de apostelen, in Jezus’ naam, nadat zij hiertoe waren uitgerust door de nederda- ling van de H. Geest op de zondag er net voor! 2. Het is behalve een pinkster- verhaal, ook een paasverhaal, een verrijzenisverhaal: de lamme man wordt opgeroepen op te staan. 3. De lamme man uit Hand. 3 overstijgt zijn individuele geval: hij is een typos, een type. Je zou typos hier ook kunnen vertalen met ‘symbool’. Met andere woor- den, hij staat voor meer dan zich- zelf: het collectivum van de mensheid, de kerk, maar ook voor iedere mens afzonderlijk, de innerlijke mens, en zelfs Christus (zie 4 hieronder). 4. Het verhaal wordt opgevat als een oproep om ten opzichte van de behoeftige en arme naaste medemenselijkheid en barmhar- tigheid te betrachten, en zo “de hongerige Christus te voeden die zich voortdurend ophoudt bij de Heilige Poorten” (Severus van Antiochië). 5. Het ‘goud’ dat de man ont- vangt, is allereerst de genade van God en als gevolg daarvan de genezing. In de drie Syrische tradities (van Oost-Syriërs, Syrisch- orthodoxen en Maronieten) wordt al sinds de 6e eeuw op de vrijdag na Pinksteren Hand. 3 gelezen. Dit verhaal waar Petrus aan de ingang van de tempel tegen een lamme bedelaar zegt dat hij geen goud of zilver heeft, maar wel iets beters, geeft deze dag een eigen feestelijke ‘gouden’ kleur. Vandaar zijn - zeer oude - naam ‘Gouden Vrijdag’. Pinksteren, nederdaling van de hei- lige Geest. Modern glas-in-lood- raam naar oud Syrisch handschrift, Syrisch-orthodox klooster Sint- Efrem in Glane. (Foto: L. van Leijsen) Uitstraling van Pinksteren