Jaargang 54 Nummer 3

POKROF 9 situatie van vóór 1948 irreëel is. Allereerst gaat het om belangrij- ke historische plekken, bijvoor- beeld de kathedraal in mijn bis- schoppelijke zusterstad Gherla en het bedevaartklooster van Nicula. Verder hebben we ver- schillende verdeelsleutels be- dacht voor stad en platteland.” Wat is er van dat plan geworden? “We wachten nog altijd op Lemeni’s antwoord, maar in april 2006 kwam de burgermees- ter van Cluj en voorzitter van de Partidul Democrat, Emil Boc, met een plan. Kerken moesten proportioneel worden verdeeld. Tegen Lemeni hebben we gezegd dat zoiets niet kan. Het zou bete- kenen dat wanneer er een kerk is voor 100 Grieks-katholieken en 2000 Orthodoxen, dat we bij- voorbeeld een kerktoren krijgen, of een kerkdeur. Ik bedoel: ner- gens wordt uitgelegd wat pro- portionaliteit betekent.” “Het is een urgente kwestie. Neem ons oude klooster in Ni- cula waar metropoliet Barto- lomeu een nieuwe bedevaarts- kerk bouwt. De oude staat er nog, maar er zitten scheuren in de muren. Kardinaal Schönborn van Wenen kwam vorig jaar op bezoek en stelde voor de restau- ratie van dit Grieks-katholieke historische erfgoed te financie- ren, maar Bartolomeu zei dat de fundering slecht was en dat de kerk ging instorten. De kerkto- De Orthodoxe priesters en bisschoppen van Transylvanië besluiten eind 17e eeuw tot een unie met de Rooms-katholieke Kerk. Na de officiële erkenning van pauselijk gezag, vagevuur en filioque ontstaat in 1700 de Roemeense Grieks-katholieke of geünieerde Kerk. Ze behoudt Orthodox kerkrecht en litur- gie, en daarom zijn de verschillen met de huidige Roemeens-orthodoxe Kerk relatief klein. De unie is mede gericht op de culturele emancipatie van de Roemeense bevol- king, waartoe de geünieerde kerk een essentiële bijdrage zal leveren. Na de aansluiting van Hongaars Transylvanië bij Roemenië in 1918 erkent de staat de Grieks-katholieke Kerk als “tweede nationale kerk”. De eerste nationale kerk, de Roemeense Orthodoxie, bestrijdt sindsdien de nummer twee die het ideaal van één land, één volk, één kerk doorbreekt. De Grieks-katholieke Kerk was van 1948 tot 1990 verboden en haar kerken, scholen en parochiehuizen kwamen in handen van de Orthodoxe Kerk. Daarvan werd slechts 4 procent teruggegeven. Kerken gaan zelfs onder de slopershamer om teruggave te verhinderen, het laatst in Ghiolt in mei 2006. (Voor foto’s van de sloop, zie: www.bru.ro/wp-gallery2.php?g2_itemId=1369) . Er zijn nu nog slechts 300.000 Grieks-katholieke gelovigen tegenover 16 mil- joen Orthodoxen. rens staan uit hun lood, maar hoe lang nog? Werklieden heb- ben ingegrepen om de vernieti- ging van het kerkgebouw te bespoedigen. Men heeft graven verplaatst van de apsis naar een uithoek van het terrein zonder toestemming van de overheid.” Krijgt u ook steun voor uw zaak? “Ja, bijvoorbeeld, wanneer een politicus zijn of haar Grieks- katholieke wortels durft te laten zien. Van de politieke partijen is de Partidul National Liberal de enige die onze zaak ondersteunt. In de Roemeens- orthodoxe Kerk hoeven we niet op veel medele- ven of hulp te rekenen.” “Metropoliet Nicolae Corneanu van Timis¸oara is een uitzonde- ring en komt daar openlijk voor uit. Hij wordt daarom als ’t zwar- te schaap van zijn Kerk be- schouwd. Hoewel het aartsbis- dom Timis¸oara deels samenvalt met het Grieks-katholieke bis- dom Lugoj was de metropoliet geen lid van de Grieks-katho- liek/Orthodoxe commissie die tussen 1990 en 2004 tot de resti- tutie van slechts 16 kerken besloot. Metropoliet Nicolae is een spiritueel man die onze Kerk waarlijk lief heeft. Hij kent onze fouten, maar ontleent er geen motief voor haat aan.” Haat? “Bij sommige kerkleiders, jaze- ker. In 2004 schreef metropoliet Bartolomeu een brief aan zijn gelovigen, waarin hij beschrijft hoe de dialoog tussen onze ker- ken werd verbroken. Die brief beslaat vier pagina’s en bevat twee tamelijk extremistische zinnen. Eerst schrijft de hiër- arch hoe de Grieks-katholieke Kerk sinds haar creatie alleen maar het Roemeense volk heeft verdeeld. Grotesker is zijn ver- wijt dat de paus zich wel voor kruistochten en inquisitie heeft verontschuldigd, maar niet voor de vereniging van de Roemeense Grieks-katholieke Kerk met Rome.” “Daarom zeg ik: bij sommigen bestaat diepe haat. Immers, dit zijn de argumenten die in 1948 bij de opheffing van onze Kerk naar voren werden gebracht. We zijn een splijtzwam in het Roemeense volk; een funest wes- terse product.” Frans Hoppenbrouwers Frans Hoppenbrouwers is studie- secretaris bij de stichting Commu- nicantes.