Jaargang 54 Nummer 2

POKROF 15 Conservatie en bloei Veel toeristen naar Jordanië ma- ken een korte stop in het stadje Madaba, niet ver ten westen van de hoofdstad Amman. Ze verwij- len een half uurtje bij een van de beroemste mozaïeken van de Levant: de zesde-eeuwse pel- grimskaart van het Heilige Land in de Sint-Joriskerk. Op deze kaart zijn grote delen van het huidige Israël/Palestina, Egypte en Jordanië te zien, met daarop aangegeven alle bekende christe- lijke pelgrimsplaatsen van die tijd. Jeruzalem bevindt zich in het centrum van de kaart, met daaromheen de Dode Zee, de Jordaan, het Meer van Galilea, Jericho en delen van westelijk Jordanië. De kaart wijst op de belangrijke rol die de stad Madaba in de vroegchristelijke pelgrimage speelde, als tussen- Eeuwenoude resten van kerkgebouwen in het Westen van het huidige Jordanië wijzen op de zeer oude wortels van het nog altijd daar bestaande christendom. Heleen Murre-van den Berg was ter plaatse en vertelt over het recente verleden en de huidige situatie van de Jordaanse christenen. Christenen in Jordanië stop op de route die vanuit de oostelijke delen van het Ro- meinse Rijk via de berg Nebo naar Jericho naar Jeruzalem leidde. Resten van vele kerken in dit deel van Jordanië laten zien dat het christendom hier in de vroegste periode overal aanwezig was. Modern Madaba Een wat langer verblijf in Ma- daba maakt snel duidelijk dat het christendom hier ook vandaag niet weg te denken is. Vele ker- ken zijn in het centrum en de buitenwijken van de stad te vin- den, variërend van de Grieks- orthodoxe Kerk tot de Zevende- dags Adventisten. Anders dan de oppervlakkige bezoeker zou den- ken, is het christendom hier pas weer in de late decennia van de negentiende eeuw terrugge- keerd, nadat christenen uit de zuidelijke stad Kerak een nieuwe woonplaats zochten. Zij her- bouwden Madaba tot een belang- rijk christelijk centrum en zorg- den, samen met katholieke missionarissen, voor hernieuwde aandacht voor de oude pelgrims- plaatsen in de omgeving. Daar- onder was niet alleen de beroem- de kaart, maar ook de berg Nebo, waar ook resten van een oude kerk met mozaïeken werden te- ruggevonden. Nog in 1994, di- rect volgend op de vrede tussen Israël en Jordanië, werd het pel- grimsoord ‘Bethanië over de Jordaan’ herontdekt, de oostoe- ver waar Johannes gedoopt zou hebben. In het jaar 2000 bezoch- ten onder andere de net ge- kroonde Jordaanse koning Ab- dullah en paus Johannes Paulus II deze plaatsen, waardoor ze snel in de publieke belangstel- ling kwamen. Het meest opval- lende is de belangrijke rol die de veelal christelijke bewoners van Madaba spelen in de exploitatie van deze hernieuwde vorm van religieus toerisme: een belang- rijk deel van de infrastructuur, van hotels en musea tot snuiste- rijen, is in hun handen. Christenen in Jordanië De grote variëteit aan christelij- ke denominaties die in Madaba te vinden is, is kenmerkend voor het christelijk leven in Jordanië. In de tweede helft van de 19e eeuw begonnen de westerse invloeden die in Palestina de ker- kelijke kaart veranderd hadden, De oude Jordaanse hoofdstad As- Salt, met op de voorgrond een kerk- gebouw. (Foto: archief Murre-van den Berg)