Jaargang 53 Nummer 5

POKROF 17 De Syrische tijd voor Kerst heeft een voor de hand liggende, bijna ‘logische’, inhoud. Er zijn in de evangeliën twee kerstverhalen (Mt 2 en Lk 2). In de tijd voor Kerstmis staan de evangeliever- halen die daaraan voorafgaan centraal: Mt 1 en Lk 1. (Dit artikel is mét bijbel bij de hand het beste te lezen.) Drie Syrische tradities Er zijn tegenwoordig drie Sy- rische tradities: de Oost-Syrische, West-Syrische en Maronietische. Er zijn vele kerken van een Sy- rische traditie in het Midden- Oosten, in India en in de westerse emigratie. Wat de Syrische tradi- ties bindt, is dat ze in de klassiek- Syrische taal zijn ontstaan en ontwikkeld. Tot op vandaag zijn hun teksten nog steeds in die taal, maar inmiddels ook in de talen van de landen waar ze worden gebruikt. Er zijn grote verschil- len tussen de drie tradities als geheel, maar ook overeenkom- sten. De liturgische tijd voor Kerst heeft zóveel onderlinge overeen- komsten in de drie tradities dat het m.i. gerechtigd is om ze hier samen te behandelen. Daarenbo- ven delen de West-Syrische tradi- tie en de Maronietische traditie, die ook uit Syrië stamt, een geza- menlijke oertraditie. De Maro- nieten hebben ook na het uiteen- gaan van de wegen in de 5e en 6e eeuw veel aan de West-Syrische traditie ontleend. Voor wat de tijd voor Kerstmis betreft valt de Maronietische traditie vrijwel samen met de West-Syrische. Jaarindeling De Oost-Syrische traditie heeft al in de 6e eeuw het kerkelijk jaar ingedeeld in zogeheten ‘Weken’. Dit zijn seizoenen van in principe zeven weken, ‘weken van weken’. Dit is een indeling die ons herin- nert aan de joodse tijd tussen pasen en pinksteren (50 dagen: 7 x 7 + 1). Die werd ook door de Kerk overgenomen. Met een beet- je passen en meten kent een jaar zeven ‘Weken’. De Oost-Syrische traditie heeft dat mooie heilige getal later wat los moeten laten, zodat er nu negen ‘Weken’ zijn, waarvan sommige minder dan 7 zondagen kennen. Bekende ‘We- ken’ zijn die van de Grote Vasten, van de Verrijzenis (paastijd), van de Apostelen (na Pinksteren) en van het H. Kruis (rond en na Kruisverheffing, 14 september). De West-Syrische en Maronie- tische tradities hebben vaak sei- zoenen die dezelfde naam dragen als in de Oost-Syrische traditie, maar kennen een wat lossere in- deling. Binnen de West-Syrische en Maronietische tradities zijn dan ook afwijkende jaarindelin- gen in omloop. Enkele daaronder streven de mystieke indeling van zeven seizoenen in het jaar na. Aan de hand van zowel de ontstaansgeschiedenis als een korte analyse wordt de structuur blootgelegd van de periode voor Kerst in de Syrische tradities. Daarbij komt ook de inhoud, met name van de centrale evangelielezingen, in die periode aan bod. Het blijkt dat de drie verschillende Syrische tradities in de periode voor Kerst grote overeenkomsten kennen. Maar er zijn daar ook onderlinge verschillen, in de uiteindelijke opzet én in de thema- tiek. Verschillen zijn er verder vooral met de westerse Advent. Subbârâ De tijd voor Kerstmis in de Syrische tradities Aankondiging aan Maria, oud fres- co in Deir-as-Suriân (voormalig Syrisch klooster in Egypte, nu Koptisch). Er staan Syrische bij- schriften (tussen Maria en engel) en iets hoger Koptische teksten (foto: M. Immerzeel).