Jaargang 53 Nummer 3

POKROF 2 Renovatie Opgestapeld rechts naast de kerk staan de oudroze en vaalbruine kerkbanken totdat ze hun plaats- je in het kerkgebouw terugkrij- gen. Daar hangen ook wat bouw- vakkers lusteloos rond. De vloer wordt opnieuw gestort en ze wachten al enkele uren op de cementwagen. Nastavnik Vasilij grijpt naar zijn mobiele telefoon, maar hij zal er niet in slagen deze dag nog iets te regelen. Sinds vijftien jaar Letse onafhan- kelijkheid slaan nieuwbouw en renovatie de klok in de christelij- ke kerken van Letland. Vooral de kleintjes, zonder connecties met het buitenland, moeten vaak met heel beperkte middelen stap voor stap te werk gaan. Zo wordt nu de Maria Pokrof onder handen genomen. De kerk is helemaal leeggeruimd en opgeslagen in het houten parochiehuis dat direct aansluit op het stenen kerkgebouw met zinkplaten zadeldak. De iconenwand is dege- lijk ingepakt in plastic en doeken en Vasilij Vasilivitsj gaat er tever- geefs op zoek naar de icoon die de kerk haar naam geeft. Het gebouw draagt de sporen van het turbulente communistische verleden. De kerk gold toen als een monument, bleef zo voor het ergste verval behoed, maar is toch sterk verwaarloosd. Een heel bijzonder onderdeel is de in 1978 van staatswege opgedron- gen klokkentoren als vervanging voor een traditionele ‘klok’. In een hoek van het terrein staat deze roestige metalen balk die ooit met een ijzeren staaf werd aangeslagen en met haar karak- teristieke geluid de gelovigen naar de kerk riep. Nieuwe tradities Tijdens een rondgang door de Maria Pokrof, langs iconostase, tijdelijke gebedsruimten, doop- kamertje, kantoor, vergaderzaal en zolder, én langs de commu- nistische klokken, keert nastav- nik Vasilij zijn kerk binnenste- buiten. Oude tradities vormen het hart van het geloof en zijn tegelijkertijd de grote zorg van deze oudgelovige voorganger. “In onze oudgelovigenkerk staat een gekozen leider aan het hoofd en die doet alles in de parochie, maar er zijn geen sacramenten behalve de doop en de biecht. We hebben immers geen priesters. Om deze reden echter kan het volle mysterie van de Kerk niet bestaan en ontbreekt een goed begrip van onze liturgie, oude boeken, gebed en zang.” “Het kerkelijke huwelijk bijvoor- beeld werd iets heel vreemds. Als voorbereiding moeten de huwe- lijkskandidaten veertig dagen lang vasten en veel bidden om bijstand, terwijl er niet zoiets bestaat als een kerkelijke inzege- ning. Natuurlijk, we hebben wet- ten voor het samenleven, en als onze gelovigen trouwen, kunnen ze naar de kerk gaan. Toch blijft het mysterie achterwege. In klei- ne gemeenschappen in Letland brengt vaak juist een vrouw orde in kerkelijke zaken. Maar hoeveel mag ze doen? Soms is ze nastav- nik. Dat is niet goed, omdat, zoals de apostel Paulus schrijft, in de kerk de vrouwen moeten zwijgen.” Daarom draait alles volgens de Jekabpilse gemeenteleider om het aannemen van een kerkelijke hiërarchie en het herstel van het priesterambt. “Vroeger waren er bisschoppen en priesters, maar na de tsaristische reformatie zijn we altijd onderdrukt. We werden grensgangers zonder priesters en de gelovigen kozen voortaan hun leiders. We leven met oude wet- ten en we houden God in ons hart, zij het zonder gewijde voor- gangers of bisschoppelijke hiër- archie. De bootsman in de storm klampt zich vast aan het roer en hij kan het niet loslaten. Nu ech- ter moeten we ons iets meer vrij- heid gunnen, want stap voor stap zijn we afgedwaald van de Ortho- doxe Kerk van de oude tijd.” Alle problemen in de Letse Oudgelovigenkerk lijken rond deze vraag te draaien. Willen de gelovigen ja of nee priesters en bisschoppen hebben? Slechts een heel kleine minderheid lijkt deze vraag positief te beantwoorden. Vasilij Vasilivitsj’ leermeester in Riga en initiatiefnemer van aan- sluiting bij de Russisch-ortho- doxe kerk van Moskou, hoofdnas- tavnik Ioann Miroljoebov, moest enkele jaren geleden bakzeil halen en werd afgezet. Links http://en.wikipedia.org/wiki/old_ believers - Deze Engelstalige web- pagina geeft veel bruikbare infor- matie over de oudgelovigen in Oost-Europa, maar in de praktijk kunnen bepaalde tradities, gewoonten en overtuigingen, van plaats tot plaats verschillen. Dat komt door de grote kerkelijke diversiteit bij de oudgelovigen en de theologische heroriëntatie ná 1990. http://www31.brinkster.com/rpsc- volga/index.htm - Deze Volgogradskoe Staroöbrjadtsjestvo- website vormt een goed startpunt richting Duits-, Engels- maar meestal toch Russischtalige infor- matie over de Oudgelovigenkerk mét en zonder priesters en hiërar- chie.