Perspectief 2021-54

2021-54 Het leven van Sint Antonius 11 voorspellingen. In de VA ligt het accent daarbij op Antonius ’ omgang met gelovigen en ongelovigen. De eenvoudige, ongeletterde man blijkt opgewassen tegen brutale intellec- tuelen, gevaarlijke ketters en hoge autoriteiten zoals de Romeinse keizerfamilie, die zich per brief bij hem meldt. Het spektakel wordt, vanuit modern perspectief, nog even onderbroken door een tweede betoog van Antonius, waarin hij geloof boven rede stelt (VA 74-80). Dat thema levert, toe- gegeven, niet het meest meeslepende deel van de VA op. Maar Athanasius heeft het betoog duidelijk welbewust in de structuur van zijn biografie opgebouwd en vermoedelijk bedoeld als hoogtepunt. We hebben dan nog het ‘ laatste optreden en einde van Antonius’ tegoed, wat veel lezers meer zal aanspreken. Een paar fragmenten hieruit tot slot. Ook zijn einde was voorbeeldig. Hij was zoals gewoonlijk de monniken in het buitenste gebergte aan het bezoeken, toen hij van de Voorzienigheid kreeg ingegeven dat zijn einde nabij was. Toen sprak hij de broeders als volgt toe: ‘ Dit is mijn laatste bezoek aan jullie en het zou me verbazen als wij elkaar in dit leven nog terugzien. Het is inmiddels tijd voor mij om heen te gaan: ik ben al bijna honderdenvijf. ’ Toen de broeders dit hoorden, sprongen hun de tranen in de ogen. Ze pakten de oude man stevig vast en omhelsden hem. Maar het was of hij vanuit vreemd gebied zou gaan vertrekken naar zijn eigen stad: zo opgewekt was hij aan het praten. Daarbij drukte hij de broeders op het hart niet nonchalant te worden in het zich inspannen, de moed niet te verliezen bij de ascese maar te leven alsof ze iedere dag konden sterven. Verder spoorde hij iedereen aan, zoals ik al zei, erover te waken zijn ziel vrij te houden van onreine gedachten en met de heiligen te wedijveren. Ze dienden ook ver uit de buurt te blijven van de schismatieke meletianen (u kent hun slechte en onzalige ideeën) en geen enkel contact te onderhouden met de arianen (want ook hun lasterlijke leer is voor iedereen duidelijk). (...) Nadat hij afscheid had genomen van de monniken in het buitenste gebergte ging hij er snel vandoor en trok het binnenste gebergte in, waar hij zich gewoonlijk ophield. Een paar maanden later werd hij ziek. Hij