Perspectief 2021-53

42 Dr. Martijn Pouw Perspectief slechter vervoermiddel was, omdat die niet beschikte over een motor en wielaandrijving. Mijn insteek is echter om de visies te vergelijken op het niveau van de onderliggende principes. Ter zijde, de vergelijking gaat in zoverre mank in die zin dat de aard van de theologische reflectie van een andere orde is dan die van technische vooruitgang. Die laatste lijkt tamelijk lineair te zijn, terwijl in de theologie dit niet per se het geval hoeft te zijn. Vandaar dat ook een vergelijk met de visies van de Kerkvaders uit de eerste eeuwen op het gemeenschappelijk priesterschap, eveneens als met de praktijk van de eerste chris- tenen, zeer wel een verrijking voor ons vandaag de dag zou zijn. 1.3 De praktijk Om bij de praktijk te blijven. Over de vraag van Sarot hoe de visies van Luther en Calvijn zich verhouden tot de protestantse geloofsbeleving vandaag de dag, merk ik op dat het boek de huidige praktijk van (protestantse of katholieke) gelovigen niet wordt onderzocht. Ik kan hier dus simpelweg niet veel over zeggen, anders dan wat algemeenheden en mijn intuïtie op basis van mijn eigen (beperkte) ervaringen. Uiteraard kunnen we niet één op één de visies van toen aan protestanten van nu toeschrij- ven. Het is duidelijk dat er zich na de 16 e eeuw nog vele theologische en spirituele ontwikkelingen hebben voorgedaan die zeker de moeite van het bestuderen waard zijn. Dit laat onverlet het gegeven dat protestanten vandaag de dag in meer of mindere mate erfgenamen zijn van Luther en Calvijn (overigens ook van Zwingli). Het is dus buitenge- woon zinvol om de originele stellingnamen van deze theologen grondig te bestuderen, juist ook om protestanten anno nu beter te kunnen begrijpen. Een voorbeeld: dat ‘uit statistisch onderzoek steevast blijkt dat pro testanten, vaker dan katholieken, meer belang hechten aan een persoonlijke relatie met God’, is op zich voor mij, na dit onderzoek, allerminst een verrassing. Integendeel, de reformatoren leggen juist een grote nadruk op hun directe, persoonlijke, innerlijke geloofservaring en beleving met God. Niet verwonderlijk dus dat de Calvinistische theoloog Vincent Brümmer, aldus Sarot, zo de klemtoon legt op de persoonlijke liefdesrelatie met God. Interessanter lijkt het me om de vervolgvraag op tafel te leggen, namelijk die naar de inhoud van deze liefdesrelatie. Zo zou, lijkt me, er in die liefdesverhouding tussen God en de mens ook ruimte moeten zijn voor het ‘iets’ of ‘jezelf’ kunnen (terug)schenken aan God, wat ons brengt bij het thema