Perspectief 2021-51

42 Pfrof. Dr. Marcel Sarot Perspectief (145 ): ‘ het bekeren van niet-christenen ’ en ‘het “terughalen” van protestanten naar de schoot van de roomse moederkerk’ (145 ; vgl. 525 n. 13 ). Daarbij ‘ ging men niet langer uitsluitend apologetisch te werk, maar werd de ander benaderd via gesprek en getuigenis. Hoe goedbedoeld ook, de Willibrordvereniging had van meet af aan een januskop: beke- ringswerk en oecumenisch gesprek gingen in het beste geval hand in hand’ (145– 146). Willebrands had weliswaar zijn sporen verdiend, maar op andere gebieden dan de oecu- mene: als katholiek filosoof, als seminarieprofessor, en als apologeet. Wat dat laatste betreft: Willebrands was directeur geweest van ‘het Gilde der Klare Waarheid’ (93), had een ‘ altijd apologetische belangstellin g voor het protestantisme’ (70) en was vandaaruit betr okken bij het ‘bekeringsapostolaat onder protestanten’ (125). 4 In de Willibrordvereni- ging zette hij die lijn voort: de eerste studiedag die hij organiseerde ging over ‘de plaats van de apologetica in de theologie’ (152). Oecumene in de hedendaagse zin van het woord was dit nog niet. Schelkens merkt op: ‘ Een perspectiefwissel was nodig, maar Willebrands zou er een decennium over doen om die ten volle te laten inzinken’ (152). In de inleiding die hij op 2 4 januari jl. gaf en die hiervoor staat afgedrukt, verklaart Schelkens waarom Willebrands tot deze perspectiefwis- seli ng in staat was: ‘D e oecumene … is, in Willebrands’ geval slechts een uitloper, zelf geworteld in iets diepers. … “Ontmoeting” en “gesprek” waren voor hem geen vluchtige begrippen, maar veeleer grondbeginselen die samenhangen met de menselijke waardig- heid. ’ Het is vanuit die grondbeginselen dat Willebrands de benodigde ommezwaai maakte. In de biografie schrijft Schelkens hierover: Willebrands ’ opschuiven is biografisch boeiend en het past in wat de Itali- aanse historicus Alberto Melloni labelde als het ‘sacr ament van de ander’. Zijn traject begon als katholiek apologeet, passeerde langs de erkenning van de waarde van andere christelijke tradities en werd allengs meer op de wereld betrokken. Langs dit pad verdween de gedachte dat alles wat ‘buiten’ de roomse kerk viel daarin zou moeten worden opgenomen, uiteindelijk van zijn mentale horizon (444). Bij het lezen van de biografie viel mij vooral op, hoe traag 5 Willebrands deze omwenteling maakte. Als ik het goed zie, kwam het ‘oecumenische’ karakter van de Will ibrordvereniging