Perspectief 2021-51

2021-51 Willebrands en de oecumene – een springprocessie 19 plaats van het pyramide-model waarin de Romana de top vormde, onaanvaardbaar was. Al met al echter kwam Willebrands stap voor stap vooruit, inderdaad net als in een spring- processie, met telkens drie dansstappen naar voren en twee terug en alles afwisselend naar links en naar rechts, maar uiteindelijk komt men op die manier toch voorwaarts. Ik leg er de nadruk op dat hij dit alles in samenwerking met een uitstekend team van gelijk- gezinde medewerkers en medewerksters en met steun van de pausen Paulus VI en Johannes Paulus II deed. Op zijn beurt motiveerde hij zijn staf, adviseerde hij de betref- fende pausen en verduidelijkte voor hen zijn baanbrekende werk. Het feit dat nu de leiding van de rooms-katholieke kerk in haar verklaringen – en vaak ook (maar niet altijd) in haar handelen – de oecumene als een fundamentale dimensie beschouwt, die alle kerkelijke activiteiten dient te doordringen, is mede de verdienste van de man die vandaag in het middelpunt van onze aandacht staat. De internationale gemengde rooms-katholieke en oosters-orthodoxe werkgroep Sint-Ire- neüs, waarvan ik vanaf het begin deel uitmaak, heeft tot doel om met elkaar te spreken over de belangrijkste geschilpunten die de beide kerken nog steeds ten dele van elkaar gescheiden houden. Het gaat erom om zo een bijdrage aan de oecumenische toenadering te leveren en de officiële theologische dialoog ten dienste te staan. De sfeer in de groep is open en vriendschappelijk. We hebben totnogtoe een uitvoerig gemeenschappelijk do- cument over een cruciaal knelpunt in de kerkleer opgesteld, namelijk de verhouding tussen het primaatschap enerzijds en de synodaliteit/conciliariteit anderzijds. 10 In feite bouwen wij voort op het werk van kardinaal Willebrands en zovelen van zijn medestanders in diverse kerken. Zonder hun vooruitgang zou ons huidige werk veel moeilijker zijn. Geestelijke erfenis Dit brengt me als vanzelf op de vraag wat Wi llebrands’ geestelijke erfenis is, wat vandaag de dag verder van belang is en tevens wat momenteel anders is dan in zijn tijd. Daar kan ik nu in dit korte bestek slechts het volgende over zeggen. Momenteel spelen zich vooral in het Westen ingrijpende processen van ontkerkelijking en individalisering af, die de po- sitie van de klassieke oecumene allesbehalve eenvoudig maken. Voor steeds meer Europeanen zijn het bij een bepaalde kerk horen enerzijds en geloven en spiritualiteit an- derzijds twee geheel verschillende zaken. Ze ervaren transcendentie eerder buiten de