Perspectief 2021-51

20 Prof. dr. Bert Groen Perspectief traditionele kerken of ze voelen zich spiritueel, maar niet godsdienstig. Verder begrijpen veel mensen niet waarom de verschillende kerken nog lang niet herenigd zijn, en tegelij- kertijd kan men binnen de gevestigde kerken sterke profileringstendenzen waarnemen, het beklemtonen van de eigen identiteit en een hernieuwd conservatisme. Willebrands zou echter niet geheel en al verbaasd zijn over die verschijnselen. Hij zou wel betreuren dat voor heel wat mensen de sacramentele dimensie verloren is gegaan. Volgens hem is dat de kern, het gelovige zien dat Gods liefde in Jezus Christus instrumenteel doorschijnt in de communio , die de kerk uitmaakt. De geloofsgemeenschap is meer dan een vereni- ging, zij is vooral een instelling waarin de Heilige Geest werkzaam is, hoe moeilijk wij mensen het de Geest soms ook maken en hoezeer onze instituties, ambten en onze eigen mentale instelling de vrije werking van de Geest ook van tijd tot tijd belemmeren. De kos- mopoliet, verzoener van tegenstellingen en man van het midden zou ook de tegenstellingen en blijvende polarisatie betreuren en proberen midden in de Catholica te blijven staan, met het risico van niet begrepen te worden en van verschillende kanten klappen te krijgen – iets wat hij natuurlijk ook tijdens zijn periode als aartsbisschop van Utrecht heeft meegemaakt. Persoonlijk ben ik van mening dat juist in deze idealen van hem ook blijvende uitdagingen voor ons liggen: zijn nadruk op sacramentaliteit als de humus van geloofservaring en ker- kelijk handelen, alsmede het pastoraal opzoeken van het kerkelijk midden. En natuurlijk ook zijn bouwen van bruggen tussen verschillende geloofsgemeenschappen. Wij hoeven hem echter niet te kopiëren. Dat kan ook helemaal niet. Onze taak is het om in de heden- daagse situatie de pastorale en theologische uitdagingen van oecumenische gemeenschapsvorming aan te gaan. Traditie is een dynamisch gebeuren en sluit verande- ring en vernieuwing in. Het is niet de verering van verbrande as, maar het doorgeven van de vlam! 11