Perspectief 2021-50

44 Drs. Geert van Dartel Perspectief van Maria (Luc. 1,26-38). Of aan de verhalen over de herders (Luc. 2,1-20) en de wijzen (Mt. 2,1-12) die als eersten bij de pasgeborene op bezoek gingen. De geboorte van dit kind Jezus is vanaf het begin met belofte en verwachting omgeven. Tot heil en redding voor alle volkeren. In de geloofsbelijdenis spreken we over het leven van Jezus slechts enkele dingen uit. Maar het zijn wezenlijke zaken die de tijden omvatten. Van de Beek en Rikhof beginnen hun commentaar met uitleg over de opbouw van dit stukje, dat uit twee gedeeltes bestaat die qua blikrichting en taal van elkaar verschillen. Het eerste gedeelte is reflexief, het tweede narratief. Het eerste is ontologisch, het tweede historisch. In de traditie van de theologie wordt het eerste gedeelte gekarakteriseerd als theologia , het tweede als oikonomia, ook wel als christologie en soteriologie . Het is opvallend dat de belijdenis wie Jezus Christus in relatie tot de Vader ten diepste is vooraf gaat aan de beknopte beschrijving van zijn leven, samengevat in geboorte, kruisi- ging en graflegging, opstanding en hemelvaart. Het leven van Jezus gaat in tijd vooraf aan de belijdenis in de christengemeente dat Jezus de Zoon van God is. Maar voor de gemeen- schap die in Christus verzameld wordt, staat die belijdenis voorop. Christologie en soteriologie, zo stellen de auteurs, roepen elkaar op, hebben elkaar nodig en versterken elkaar. Ik vermoed dat nogal wat katholieken en protestanten in onze tijd moeite hebben om deze krachtige belijdenis over Jezus Christus goed te verstaan. De uitleg die Van de Beek en Rikhof in dit boek geven is een geweldige hulp om te begrijpen waar het debat in de vierde eeuw, toen deze geloofsbelijdenis tot stand kwam over ging. Aan de orde was de vraag of God wel zo dicht bij Zijn schepping kan komen. Of de afstand tussen God en mens, tussen hemel en aarde werkelijk te overbruggen is. Of de menswording van God überhaupt mogelijk is en in Jezus Christus heeft plaatsgevonden. Van belang is bovendien dat de Concilies van Nicea (325) en Constantinopel (381) de be- lijdenis over Jezus Christus geformuleerd hebben in de polemiek met Arius en zijn volgelingen die vasthielden aan de eenheid van God én de onoverbrugbare afstand tussen God en Zijn schepping. Zo is de belijdenis over de menswording van God in Jezus in deze klassieke bewoordingen gemeenschappelijk erfgoed geworden van bijna alle christelijke kerken.