Perspectief 2020-49

50 Prof. dr. Herman Teule Perspectief Kijken we naar Jordanië met zijn grondwet uit 1990: de islam is daar staatsgodsdienst; het staatshoofd, de koning, is moslim; de sharia is de voornaamste bron van wetgeving. En dan tot slot: Iran met zijn grondwet uit 1989. Artikel 64 van die grondwet luidt: Armeense christenen hebben recht op 2 zetels in het parlement, de Assyro-Chaldeeuwse christenen hebben recht op 1 zetel, net als de joden en de zoroastriërs, op een totaal van 290. Dat is zeer genereus: Assyro-Chaldeeuwse christenen in Iran zijn er niet meer dan 12.000. Dus in die zin zou men kunnen zeggen: ‘dat is een geste’. Maar wat betek ent die geste? In hetzelfde artikel staat ook dat de christenen, maar ook anderen, de mogelijkheid hebben van eigen talen in het publieke domein. Dus de Armeense gemeenschap heeft het recht om Armeense kranten enzovoort te publiceren; de Assyriërs mogen hetzelfde doen. Ik zou bijna zeggen: dit is een vergiftigd geschenk. Het lijkt erop met zo’n bepaling in Iran dat er een zekere generositeit is ten aanzien van die christenen, maar het is eerder een show in de zin van ‘kijk eens wat wij doen voor deze gemeenschappen’, gemeenschappen die totaal ongevaarlijk zijn. Want waarom zijn ze ongevaarlijk? Omdat hun eigen taal Ar- meens is, omdat hun eigen taal Assyrisch of Chaldeeuws is en omdat ze geen Iraans profiel hebben. De Iraanse staat heeft daarom moeite met protestantse groeperingen in Iran die juist hun christendom Iraans proberen te beleven en in die zin gevaarlijk zijn voor de maat- schappij. Ze hebben hun erediensten niet in een onbegrijpelijk Armeens of Assyrisch, maar in het Iraans. Ze zouden dus kunnen appelleren aan een Iraanse bevolking en moeten dus vervolgd worden. Die hebben dan ook geen vrijheden, zoals die wel toegestaan worden aan deze Armeense en Assyro-Chaldeeuwse christenen. Dus je moet heel erg uitkijken, wat het betekent als je naar deze bepalingen kijkt. Algemeen zou je kunnen zeggen: die constituties zijn hybride teksten en de situatie verschilt een beetje van land tot land. Aan de ene kant een sterke islamitische doordringing van de grondwet; van de andere kant worden er vrijheden gegeven aan christelijke gemeenschappen. Maar dan ben je op het juridische terrein; want wat betekent dat in de praktijk, zoals ik zojuist heb proberen uit te leggen met Iran? En wat betekent dat in de harten van de meerderheid van de bevolking?