Perspectief 2020-48

28 Drs. Matthijs Kronemeijer Perspectief Het beeld dat zo (opnieuw) ontstaat is van een oecumene van verschillende extreme po- sities en verschillende snelheden. De verdeeldheid van de kerken rond de eucharistie laat zich daarmee begrijpen als de spanning tussen openheid en inclusiviteit enerzijds, en ex- clusiviteit en radicale omvorming anderzijds. Beide zijn echter wezenskenmerken van de eucharistie en het evangelie, waarbij protestanten wellicht te veel en te snel het ene aspect hebben verabsoluteerd en katholieken het andere. Daarmee nader ik een afronding. Voorop staat wat mij betreft het belang van een com- municatief tekort. Waar christenen onderling (of intern) blijk geven van een wezenlijk gebrek aan gemeenschap – denk aan vooroordelen, onbegrip, sektarisme, slordigheden, superioriteitsgevoelens, te gemakkelijk voorbijgaan aan wezenlijke verschillen, en meer van dien aard – wordt de totstandkoming van de eucharistische gemeenschap dusdanig gehinderd dat christenen die hiermee geconfronteerd worden, er vaak beter aan doen af te zien van het ontvangen van de communie. Waar echter de bereidheid ontstaat om ver- schillen onder ogen te zien en te erkennen dat de rooms-katholieke kerk tenminste evenveel een wereldwijde als een lokale opdracht heeft, daar ontstaat ruimte. Concreet betekent dit het volgende. Wanneer protestanten het katholieke geloof in de eucharistie delen en naar vermogen de missionaire opdracht van de rooms-katholieke kerk ondersteunen, kunnen zij structureel worden toegelaten tot de communie. Op grond van de doop en hun christelijk engagement hebben zij immers binnen de context van hun eigen kerk al feitelijk deel aan een eucharistische gemeenschap, zoals ik heb beargumen- teerd. Desondanks zijn er wel enkele voorwaarden waaraan mijns inziens moet worden voldaan. Om te beginnen moeten hierover nette afspraken met hun eigen kerkgenoot- schap worden gemaakt. Daarnaast mag er van deze protestanten voldoende kennis van zaken gevraagd worden met betrekking tot katholieke opvattingen en ingewikkeldheden, waartoe ook de gevoelige ethische kwesties behoren. Het is essentieel dat op dit punt afdwingbare afspraken kunnen worden gemaakt; en daarom is ook een vorm van effectief toezicht, episkopè, noodzakelijk. Omgekeerd is de vraag hoe katholieken de mogelijkheid krijgen deel te nemen aan de eucharistie in protestantse (c.q. Anglicaanse) gemeenschappen, en daarbij hun eigen soms