Perspectief 2020-47

2020-47 Synodaliteit: leitmotiv of een kerkelijke manier van zijn? 21 Op de website van de Conférence des Evêques in Frankrijk, leest men dat “haar autoriteit e en ‘dienende autoriteit’ is, anders gezegd, de bisschoppenconferentie is geen tussen- schakel tussen de paus en de bisschoppen: de volledige competentie van ieder bisschop in zijn bisdom blijft onaangetast”. Wat dit laatste punt betreft, in de orthodoxe Kerk is de volledige competentie van ieder bisschop ook intact, wegens het feit dat de primaat en zijn synode slechts tussenkomen in het geval van een grote crisis of een conflict tussen de bisschop en zijn volk. De afwezigheid van een reële ‘autoriteit’ van d e conferentie is te wijten aan de leer van de collegialiteit van Vaticanum II, dat enkel een autoriteit toekent aan de bisschop zelf, of aan het bisschoppelijke college met de paus. Door die beperking is het de vraag hoe men zich een synodaliteit op regionaal niveau kan voorstellen (en niet een vaag collegiaal gevoel) binnen en dergelijk beperkt kader. Vermelden we verder een moderne orthodoxe instelling die gelijkenis vertoont met de conferenties. Het gaat om de bijeenkomst van de orthodoxe bisschoppen in een land dat men de diaspora noemt, d.w.z. in West-Europa, in Amerika of in Australië waar verschil- lende orthodoxe gemeenschappen en jurisdicties samen aanwezig zijn. De bedoeling van de bisschoppelijke bijeenkomsten van de diaspora, zoals gedefinieerd door het Heilige en Grote Co ncilie van Kreta, is “het bevorderen van de samenwerking tussen de Kerken op al de domeinen van de pastoraal”. 61 Zoals voor de conferentie, beschikt deze bijeenkomst dus enkel over een “pastorale autoriteit”, want iedere bisschop hangt canoniek af van de synode van zijn patriarchaat of autocefale Kerk. Het enige verschil misschien is dat de voorzitter van de bisschoppelijke bijeenkomst niet gekozen is maar ex officio de bisschop is van het oecumenische patriarchaat en in afwezigheid van deze, de bisschop in de volg- orde van de diptieken. Deze nieuwe orthodoxe instelling heeft een voorlopig karakter (ook al bestaat ze reeds vijftig jaar), in afwachting van een oplossing voor de problematiek van de organisatie van de diaspora in overeenstemming met het canoniek recht, d.w.z. het bestaan van een enkele jurisdictie en niet van verschillende jurisdicties vanuit de nationale Kerken. Het zou heel wenselijk zijn dat de Bisschoppenconferenties op een gelijkaardige manier intermediaire etappes zouden zijn naar de creatie van regionale Kerken met een zekere autonomie, in het kader van een decentralisatie van de katholieke Kerk. Vermelden we ten slotte andere institutionele vormen van synodaliteit in de Katholieke Kerk, zoals het provinciale concilie/synode van bisschoppen dat een mogelijkheid blijft