Perspectief 2019-46

14 Dr. Kitty Bouwman Perspectief Deze vroegchristelijke wijsheidstraditie is in de geschie- denis van het christendom ondergesneeuwd geraakt. De nadruk is komen te liggen op een christologie waarin Maria centraal is komen te staan. 1 Zij had een belangrijke functie bij de incarnatie van het Woord. Zij werd immers geroepen om Gods Woord te dragen en te baren. In de vroegchristelijke geloofsuitspraken over Jezus Christus in de Oecumenische Concilies verschoof het accent van moeder van Jezus naar moeder van God ( theotokos ): zij die God gebaard heeft (Concilie van Efeze, 431). Deze ti- tel werd haar toegekend, opdat de goddelijkheid van Jezus Christus bevestigd zou worden. In de Middeleeuwen kreeg Maria steeds meer goddelijke attributen en werd zij verheven tot een hemelse moeder die beroemd was om haar barmhartigheid. Omdat Christus als koning niet direct toegan- kelijk was, klopten de gelovigen bij haar aan als de hemelse moeder, met het verzoek om een goed woordje voor hen te doen. Zo werd zij de bemiddelaarster tussen Christus en de mensheid. Vanuit de hemel vertegenwoordigde zij de mensheid in het verlossingsgebeu- ren. Deze positie leidde uiteindelijk tot haar unieke hoogverhevenheid, die bekrachtigd werd in het dogma over haar Tenhemelopneming (1950). Hieruit blijkt dat de westerse katholieke kerk Maria steeds meer vergoddelijkt heeft. In het oosterse christendom en de Reformatie horen we een ander geluid. Beide tradities erkennen Maria als de Moeder van God zoals het Concilie van Efeze (431) heeft bepaald. In deze tradities vinden we geen goddelijk moederschap van Maria. In het Oosten ligt de nadruk op Maria die de dood van alle mensen volledig heeft ondergaan, waardoor zij niet kan worden losgemaakt van de ellende van de christenen. Zij is een toevlucht voor hen en blijft op hen betrokken. De Reformatie plaatst de menselijkheid van Maria inclusief haar erfzonde op de voorgrond. Haar visie op Maria baseert zij op de Bijbel. Deze Bijbelse benadering sluit aan bij het Tweede Vaticaans Concilie, waarin Maria als een geestelijke moeder gezien werd. 2