Perspectief 2019-44

2019-44 Thema - Oekraïne – katalysator van kerkelijke en politieke spanningen Drs. Paul Baars 87 6. Vrijheid Het idee van de ‘kerkelijke territoria’ ondermijnt een belangrijk punt van de christelijke traditie: de door God gegeven menselijke vrijheid. Je kunt iemand nooit dwingen in God te geloven en bij een bepaalde kerk te horen. Die vrijheid is geen liberale onverschilligheid. Het betekent niet dat alles moet kunnen. Ze komt voort uit de Opstanding, de ervaring van Pasen. Christelijke vrijheid leidt tot verantwoordelijkheid en naastenliefde. Na de pe- restrojka kwam de ‘wedergeboorte’ van de Orthodoxe kerk van onderaf. Het was een wens en een bewuste keuze van gelovigen. Nu is het iets dat wordt opgelegd met staatsdwang. Het is geen wedergeboorte van het geloof, maar van stenen en wetten. Ik ken Russisch- orthodoxe gelovigen die hun baan verloren, omdat ze kritiek hadden op hun kerk. Critici zijn vermoord. De nieuwe Oekraïense kerk kan in dat opzicht een kloon worden van de kerk van Poetin en Kyrill. Uiteindelijk hebben de mensen er genoeg van en kan de revolutie van 1917 zich herhalen. Van oorsprong Orthodoxe christenen plunderen hun kerken en vermoorden hun priesters. De begrippen pluralisme en vrijheid zijn niet erg populair in de Orthodoxe tra- ditie. Er is ook een andere Orthodoxe traditie van mensen als Russische aartspriester en theoloog Pavel Adelgeim en archimandriet Sofroni, die de waardigheid van de menselijke persoon centraal stellen. Bisschop Gabriël (de Vylder) eeuwige gedachtenis van het bis- dom ‘Rue Daru’, zei tegen zijn collega bisschoppen: “Jullie hebben diplomatieke paspoorten en geld. Maar ik heb één ding dat jullie niet hebben: vrijheid!” 7. Funest Het is vooral de hoogste kerkleiding die zich druk maakt over hun kerkelijke territorium. De meerderheid van de gelovigen zit er niet mee. Een Griekse vriend van mij zegt het zo: “Ach, onze metropolieten en bisschoppen zijn de helft van de dag bezig om ruzie met elkaar te maken. De andere helft van de dag zijn ze bezig de dossiers daarover van het ene naar het andere gebouw te sjouwen. Ik trek mij er niets van aan.” Iemand anders zei: “Onze patriarchen zijn niet onfeilbaar als de paus, en ze laten dat door hun levenswijze ook duidelijk zien.” Je kunt die ruzies beter negeren. Anders houd je het niet vol en word je atheïst.