Perspectief 2019-43

Perspectief 82 “Moge de Heer de Kerk bevrijden van pelagianisme” V. Gelovigen kunnen dankzij de Geest van Christus staande blijven in het geloof, maar zij kunnen ook door eigen schuld ook weer van God vervreemden en zo alsnog verloren gaan. De Dordtse Synode heeft geen problemen met artikel III, maar stelt vast dat die in samen- hang met artikel IV gelezen moet worden. In de vijf artikelen of hoofdstukken van de Leerregels worden de artikelen III en IV van de Remonstrantie dan ook samengenomen, waardoor een hoofdstuk “III/IV” ontstaat. Wat de Leerregels tegenover de Remonstrantie stellen, wordt onder Amerikaanse invloed vaak weergegeven met behulp van het acronym TULIP, waarbij de T staat voor “total de- pravity”, de U voor “unconditional election”’, de L voor “limited atonement”, de I voor “irresistible grace” en de P voor “perseverance of the saints”. Inderdaad zijn deze thema’s aan de orde – de beide eerste in hoofdstuk I, het derde in hoofdstuk II, het vierde in hoofd- stuk III/IV en het laatste in hoofdstuk V. Maar deze bewoordingen komen zo in de Leerregels zelf niet voor en zijn op een aantal punten ook misverstand wekkend (en dat worden ze al helemaal wanneer men hierin de “five points of Calvinism” ziet, alsof calvi- nisme niet nog wel wat meer omvat). Zo wordt met “totale verdorvenheid” niet bedoeld dat de mens niets goeds kan doen – integendeel: DL III/IV par.4 bevestigen juist dat de mens ook na de val blijk geeft van een zekere kennis van God, goed en kwaad alsook van “enige betrachting van de deugd”. Wat wel wordt bedoeld is dat er geen delen of facul- teiten in het menselijk bestaan (bijv. onze geest of ons intellect) zijn die gevrijwaard zijn van de invloed van het kwaad, alsof het kwaad bijvoorbeeld vooral in onze lichamelijkheid zou schuilen. 14 Ook geven de Leerregels niet aan dat de verzoening die Christus bewerk- stelligt “beperkt” zou zijn. Over de tekst van het tweede hoofdstuk van de Leerregels is weliswaar heel lang gedebatteerd en tot op het laatst onderhandeld ter synode, maar wat men veilig heeft willen stellen is dat het offer van Christus effectief verzoening tot stand brengt: daar hoeft van onze kant niets meer bij, zelfs geen eigen keuze om ons bestaan erdoor te laten definiëren. Waar het om gaat, is dat de Leerregels allereerst de genoemde uitverkiezingsgedachte articuleren tegen de achtergrond van ons in zonde gevallen bestaan (dus infralapsarisch; hoofdstuk I), om de implicaties daarvan vervolgens uit te werken in de richting van de