Perspectief 2019-43

Perspectief 74 Dordt en Franciscus over de bestemming van de mens zeggen dat de psychiater de plaats van de biechtvader heeft ingenomen; ook het vertrou- wen op psychiater, psychologie en populair-psychologische zelfhulpboeken is deel van dezelfde culturele beweging, ook al uit die zich in katholieke kring op eigen wijze. De thematiek die Paus Franciscus aansnijdt is daarmee daadwerkelijk van actuele aard. Daar- mee is ook duidelijk dat de bestrijding van pelagianisme in de Dordtse Leerregels eveneens actualiteitswaarde heeft; Van den Brink betoogt in zijn bijdrage dat het Pelagianisme van alle tijden is, maar zich toont in steeds weer nieuwe gedaanten. Daarmee hebben wij hier te maken met een door protestanten en katholieken gedeelde thematiek, die zich leent voor een oecumenische benadering. Wat kunnen wij in dezen van elkaar leren en hoe kunnen wij in onze benadering van deze thematiek samen optrekken? Graag besluit ik deze inleiding met enkele vragen. Deze vragen hebben niet alle hetzelfde gewicht en krijgen ook niet alle evenveel aandacht in de inleidingen van Van den Brink en Anton ten Klooster (docent systematische theologie aan de Tilburg School of Catholic Theology) die hierna volgen. Desalniettemin lijkt het mij van belang ze niet ongesteld te laten. (1) Als wij inderdaad volledig afhankelijk zijn van God, hoe overtuigen wij dan onze buren daarvan? Dát lijkt namelijk nog niet zo goed te lukken. En dat het niet goed lukt om onze buren te overtuigen, zou wel eens te maken kunnen hebben een aantal complexe theologische vragen die samenhangen met onze afhanke- lijkheid van genade: (2) Als wij inderdaad volledig afhankelijk zijn van God, betekent dit dan ook dat wan- neer wij het heil (of geluk, of goede leven) niet bereiken, dit aan God is te wijten? Ofwel, in traditionele termen gesteld: zijn er naast uitverkorenen ook verworpe- nen? (3) En als het niet aan God te wijten is, is het dan aan onszelf te wijten? Ofwel, zijn wij in staat Gods genade te weerstaan?