Perspectief 2018-42

2018-42 Prof. Dominique Jacquemin 15 blik van God die als enige zijn diepste bedoelingen zal beoordelen. Dit wijst er ons op 22 dat er vanuit christelijk perspectief een echte autonomie van het verlicht geweten bestaat. Als het leergezag de opdracht heeft om te verhelderen en te verduidelijken, is de laatste instantie om met kennis van zaken te beslissen, de persoon zelf in die bepaalde situatie. Deze autonomie van het geweten moet in de bredere context van het sensus fidei geplaatst worden, zoals het ontwikkeld werd in de dogmatische constitutie Lumen Gentium 23 en in wat paus Franciscus beschrijft als «de kudde die zelf aanvoelt welke nieuwe wegen er moe- ten bewandeld worden». 24 iets waaraan elke lokale Kerk aandacht moet besteden. Samengevat, hou in gedachten dat het hier over een dialectische weg gaat waar beide polen hun plaats hebben maar ook niet meer dan dat. Wat bedoelen we daarmee? Zich alleen houden aan de universele pool van het leergezag zonder rekening te houden met de specifieke situatie is «traditionalisme» dat meer door fideïsme dan door de rede geleid wordt. Zich alleen beperken tot die specifieke situatie of zijn eigen niet verlicht geweten, leidt tot een «situationisme» of een «individualisme» dat het moreel denken en handelen grondig verstoort. Kortom, bij een specifieke vraagstelling moet ik begrip opbrengen voor de specifieke situatie, de pijlers van onze traditie eerlijk overwegen en uiteindelijk in ge- weten beslissen welke daden ik al of niet zal stellen. 4.2 In geweten een beslissing nemen Vanuit een katholiek perspectief dient elke christengelovige volgens zijn persoonlijk ver- licht geweten de beslissingen over zijn eigen levenseinde te nemen. Voor de meesten onder ons lijkt dit evident. Nochtans zijn er sommigen die in bepaalde extreme situaties en kwesties over het levenseinde twijfelen over deze mogelijkheid en vooral over haar legitimiteit. Voor degenen die nog overtuigd moeten worden van de plaats die het gewe- ten binnen de katholieke context krijgt, volgt hier nog een tekst van het Tweede Vaticaans Concilie: «Aan de leken komen in eigenlijke zin, hoewel niet exclusief, wereldlijke taken en activiteiten toe. (...) Het is voor hen een zaak van het reeds goed gevormde geweten, er- voor te zorgen, dat de goddelijke wet wordt neergeschreven in het leven van de aardse maatschappij. Van de priesters anderzijds moeten de leken licht en geestelijke kracht ver- wachten. Maar laten zij toch niet menen, dat hun herders steeds zo deskundig zijn, dat zij bij elke voorkomende, zelfs ernstige kwestie direct een concrete oplossing bij de hand hebben, of dat zij daartoe zijn gezonden. Laten zij liever hun eigen oordeel behartigen,