Perspectief 2018-39

Perspectief Symposium: De impact van de Hervorming in onze kerken 69 ‘Samen op weg gaan als pelgrims en leren van elkaar’ “een synodale kerk een kerk die luistert, en die beseft dat luisteren ‘meer is dan simpelweg horen’. Het is gemeenschappelijk luisteren waarin iedereen iets te leren heeft. De leken, het bisschoppencollege, de bisschop van Rome: allen moeten ze naar elkaar en naar de Heilige Geest luisteren, die ‘de Geest van waarheid’ (Jo 14:17) is, om te weten te komen wat hij ‘aan de kerken zegt’ (Opb 2:7).” 24 Al onze kerken hebben vaak nog een lange weg te gaan met dit ideaal in praktijk te bren- gen. Het is echter een weg die we nu oecumenisch kunnen bewandelen. 6 Het gemeenschappelijk oecumenisch opnieuw vorm geven aan onze identiteiten In de Artikelen van Schmalkalden , een samenvatting van zijn geloofsovertuiging die werd opgenomen in het Concordiënboek , schreef Luther: “God zij dank weet een zevenjarig kind wat de kerk is.” 25 Vermoedelijk hierdoor geïnspireerd en ook omdat het de leeftijd is voor de eerste communie in de Katholieke Kerk deden een lutherse en een katholieke professor praktische theologie aan de universiteit van Tübingen enkele jaren geleden een empirisch onderzoek bij Lutherse en Katholieke kinderen tussen 7 en 9 jaar oud. Ze vroegen hen in een vragenlijst om de kenmerken van hun kerken te beschrijven. In de antwoorden van de katholieke kinderen kon je bijvoorbeeld lezen: “Wij hebben gewijd water”, “Wij hebben wierook”, “Wij hebben kaarsen”, “Wij maken het kruisteken”, “Wij knielen”. Onafhankelijk antwoordden de lutherse kinderen dat ze geen gewijd water of wierook kennen, geen kruisteken maken enz. Het was opvallend dat hun identiteit een ‘negatieve’ was, of nog, vooral bepaald door de afwezigheid van katholieke identiteitsmarkers. Dit brengt ons terug bij het verband tussen hervorming van zichzelf en oecumenisch en- gagement. Een geïsoleerde hervorming van zichzelf kan niet slagen. De voornaamste oecumenische opdracht vandaag bestaat erin onze identiteiten gezamenlijk opnieuw vorm te geven – of nog, aangezien dit zeer abstract klinkt, wil ik de woorden van Paus Franciscus als volgt parafraseren: samen op weg gaan als pelgrims en daarbij leren van elkaar. Dit zou wel eens de actuele vormgeving kunnen zijn van de permanente taak van het “ ecclesia semper reformanda ” – leren de rijkdommen van de ander te waarderen, te vergeven en om vergiffenis te vragen voor de fouten in het verleden en zich samen te verbinden tot