Perspectief 2018-39

Perspectief Symposium: Het uitgestelde dispuut. Luthers stellingen herlezen 45 Luther in drieluik: een katholieke visie Het leven uit genade, of liever: vanuit dankbaarheid voor al het goede dat wordt ontvan- gen, blijft van belang, maar elke speculatie over wie daaraan wel óf niet deelheeft dient achterwege te blijven. Dat is het geheim tussen ieder individu en God, dat geldt zelfs zowel voor de christen als de niet-christen. Luthers beroep op Gods eeuwig verkiezing en voor- bestemming (disputatie tegen de scholastieken) laat zien welke verwarring en zelfs onmenselijkheid ontstaat als de mens op Gods troon gaat zitten. Hier past de mens dee- moedig zwijgen. Luthers idee van de vrijheid Terwijl Erasmus dicht bij de moderne overtuiging komt dat ieder mens van nature het goede kan doen, is Luther diepzinniger. De mens is in zichzelf verscheurd, gericht op ei- genbelang en zelfhandhaving en het goede dat hij wil doet hij niet. Dat de mens een soort ommekeer nodig heeft om werkelijk naar Gods wil te leven is het onmisbare inzicht van Luther. God is echter altijd groter en altijd al met mensen bezig. De goede daden van de mens, bijvoorbeeld die van de niet-christen, hoeven dus niet gebagatelliseerd te worden, alsof ze niet uit Gods goedheid ontspringen. Ik kan hierbij putten uit eigen ervaring: in een leerhuis samen met de plaatselijke dominee, kwamen we bij de passage in de Bergrede waar Christus de mensen voorhoudt: “wees het licht der wereld”. “Wat een stoutmoedige gedachte, en wat stimulerend om dat aan mensen voor te houden”, riep ik uit. “Maar het is wel het licht van Christus”, wierp de dominee tegen. Nu staat dat er niet, maar ik was best bereid om goddelijke werking aan te nemen. Dat neemt echter de stimulans om zo- véél van mensen te verwachten helemaal niet weg. Een kunstenaar kan elke dag God danken dat zijn creativiteit hem is geschonken. Toch blijft hij een talentvolle kunstenaar met uitzonderlijke gaven. Het is dus allebei waar en angstvallig de menselijke creativiteit neerdrukken alsof God te kort zou komen is een contraproductieve reactie. Gods glorie komt in de menselijke creativiteit aan het licht. Luther had moeite om in die paradox te leven. Besluit Als katholiek mag ik graag over Luther in gesprek gaan. Ik denk dat Luther geloofszaken ter sprake brengt die in katholieke kring te weinig worden besproken. Het viel me op dat