Perspectief 2018-39

2018-39 Symposium: Het uitgestelde dispuut. Luthers stellingen herlezen Prof. dr. Bram van de Beek 42 Reag eer aflaat gaat die ten koste van het brood van de armen, terwijl die ten koste van het hart van de zondaar zou moeten zijn en dat is een veel groter offer dan geld. Het kost je je hele leven. Vrijspraak van zonde betekent dat je de zonde zo serieus neemt dat die je hele leven je blijft achtervolgen. Zo zegt stelling 4 het: ‘Daarom blijft de goddelijke straf, zolang de mens een afkeer heeft van zichzelf – en dat is de echte innerlijke boete – bestaan tot de overgang uit dit tot het eeuwige leven.’ De gedane zaken die geen keer nemen blijven je je leven lang achtervolgen. Dat is niet ondanks de vergeving, maar juist vanwege de ver- geving. Vergeving impliceert dat je verkeerd hebt gedaan. Dat vind je verschrikkelijk en dat blijft je tot je dood achtervolgen. Die straf kun je niet met geld afkopen. Rouwmoedigheid en verlichting Dat wil niet zeggen dat je met zondebeklag er bent. Dan maak je het jezelf nog te makke- lijk. Stelling 3: ‘Christus wil niet dat het alleen gaat over de innerlijke boete; ja, de innerlijke boete is waardeloos en geen boete, als zij niet uiterlijk op allerlei wijze het doden van het vlees bewerkt.’ En het eerste van het doden van het vlees is dat je probeert om zoveel als het kan de gevolgen van je zonde te herstellen, ofwel: wat doe je voor het slachtoffer van jouw daad? Je leven lang kun je je daad niet ongedaan maken, maar je kunt wel probeer het gekwetste leven van een ander te helen. Dat kost waarschijnlijk heel wat meer dan een aflaatbrief. Het is trouwens het doden van het vlees ‘op allerlei wijze’: je hele leven inrichten in het besef van wat je aanricht als je een ander kwaad doet. Dan wordt de ander, niet alleen de ander tegen wie we gezondigd hebben, maar ook de ander tegen wie we po- tentieel zouden kunnen zondigen, belangrijker dan ik, zoals de apostel zegt. Aan dat leven geeft de priester leiding – want anders wordt de last te zwaar. Hij bekrachtigt in Woord en sacrament de vergeving van God om te zorgen dat én de zonde én de abso- lutie serieus blijven. Het zou goed zijn als juist protestanten de stellingen van Luther eens goed zouden lezen, te beginnen bij de eerste 7. Bij wat die zeggen wordt de rest over de aflaat kinderspel. .