Perspectief 2018-39

Perspectief Ontmoetingsdag Oecumenisch Forum voor Katholiciteit 129 De katholieke Luther in het ambt van de bisschop van Rome gestalte heeft gekregen, “wat voor een groot deel der andere christenen een probleem betekent, verbonden met pijnlijke herinneringen.” 12 Wat in het verleden heeft plaatsgevonden, kan niet meer veranderd worden. Maar hoe wij met de geschiedenis omgaan, en hoe wij het verleden gedenken, dat kan in de loop van de tijd wel degelijk veranderen. “Terwijl het verleden zelf onveranderlijk is, is de presentie van dat verleden in het heden aan verandering onderhevig.” 13 Daarom heb- ben christenen van nu gezamenlijk de plicht de geschiedenis opnieuw te vertellen. Alleen dan is er kans, dat de heroverweging van de gevolgen van handelingen uit het verleden tot revisie zal leiden. Dit proces van vernieuwing in omgang met het verleden heeft ge- stalte gekregen in “Van conflict tot gemeenschap”, de internationale commissie voor de luthers- katholieke dialoog. Paus Franciscus heeft tijdens de viering ter gedachtenis aan de Reformatie, op 31 oktober 2016 in Lund, de uitkomst van meer dan vijftig jaren ge- meenschappelijke arbeid aan de heikele thema’s uit de 16 e eeuw, bevestigd. De Reformatie, aldus de paus, heeft ertoe bijgedragen dat de Heilige Schrift in het centrum van de Kerk geplaatst is. Luthers zoektocht naar de barmhartige God heeft de vraag naar de waarachtige relatie tot God aangescherpt. De leer van de rechtvaardiging geeft uit- drukking aan het wezenlijke van het mens-zijn ten overstaan van God. De geloofwaardigheid van de christenen in de wereld neemt toe door hun getuigenis van de barmhartigheid. De mens is altijd aangewezen op Gods genade en barmhartigheid. De verdediging van de waardigheid van ieder individu staat centraal in de dienst van de chris- tenen aan de wereld. Op al deze punten getuigt de boodschap van de paus expliciet van de erfenis van Luther. 2.3 Reformatie als hervorming Om de Reformatie te begrijpen, volstaat het niet om de verschijnselen van verval binnen de Kerk aan het einde van de middeleeuwen op te sommen. Zonder twijfel was de Kerk toe aan een hervorming. En ze bezat het vermogen daartoe. Het streven van Luther laat zich heel goed inpassen in de toenmalige situatie van de Kerk. Hij knoopte aan bij het feit dat de Kerk behoefte heeft aan hervorming, dat voor haar hervorming wezenlijk is en dat zij tot hervorming in staat is. Zodoende kunnen alle hervormingsbewegingen binnen de Kerk van de late middeleeuwen en de vroege nieuwe tijd betrokken worden bij de beoor- deling van de Reformatie. Het woord Reformatie wordt tegenwoordig niet alleen met de