Perspectief 2017-38

Perspectie 30 Herwi Rikhof wel geschikt is en vervolgens de praktische vraag of het model wel goed, d.w.z. wel als model gebruikt wordt. Die twee vragen zijn niet los van elkaar te beantwoorden. Wanneer een model niet meer als model gezien wordt, dat wil zeggen wanneer naast de overeenkomsten niet meer de verschillen opgemerkt en onderstreept worden, dan kan de principiële vraag opkomen of dit model wel verhelderend is en goed werkt. In het geval van de theologie lijkt dit extra gevoelig te liggen, omdat de theologia negativa een essentieel onderdeel is van elk spreken en denken over God en de dingen van God. Er kan nooit sprake zijn van een een-op-een beschrijving. Ik kom daar straks nog even op terug. Maar nu wil ik wijzen op de signalen in de litanie dat de verschillen van belang zijn: m.n. onbloedig offer, offeraar en offergave. En in zijn commentaar op de aanroepingen uit de priesterlijke sfeer benadrukt Ton als goed theoloog de verschillen en is hij ook kritisch dat bepaalde aspecten die met die verschillen te maken hebben onvoldoende opgenomen zijn. ‘Het is jammer dat in ET naast de drie aan Rm.12,1 ontleende hostia -aanroepingen niet ook het eveneens lofoffer ( hostia laudis ) is opgenomen. ….. In een Duitse versie van de litanie is gelukkig in dit tekort voorzien. Ze heeft vijf aanroepingen over de eucharistie als offer. Een ervan luidt: würdigstes Lob- und Anbetungsopfer en een andere: mächtigstes Dank- und Bittopfer ’. (48) 3. De absis: de wolk Wie de kerk binnen komt ziet behalve de koepel ook meteen het mozaïek in de absis. Een mozaïek gebaseerd op de Apokalyps, op de hemelse liturgie. In dat mozaïek zijn verschillende elementen te zien: de rivier met de bomen die elke maand vrucht dragen, de engelen, het kruis dat doet denken aan de wijze waarop in kerken in Ravenna het kruis is verbeeld en een wolk. Tussen het kruis en de engelen is centraal een wolk afgebeeld. In het visioen uit de Apokalyps komt geen wolk voor, maar wel wordt eerder in dit boek gesproken over de tempel, de tent der getuigenis. ‘Toen vulde zich de tempel met rook vanwege Gods heerlijkheid en vanwege zijn macht en niemand kon de tempel binnen gaan …’ (Apk 15, 8); een tekst waarin teksten uit het Oude Testament doorklinken.