Perspectief 2017-37

2017-37 Het belang van bruggenbouwers voor de toekomst van Europa 73 Reag eer a. Verbinding zoeken tussen christelijk geloof en de seculiere cultuur De afgelopen 25 jaar heeft godsdienst in de Nederlandse samenleving te kampen met een negatief imago. De beeldbepalende voorbeelden te beginnen bij de oorlog op de Balkan, het dossier van het seksueel misbruik in de Katholieke Kerk tot en met de radicale islam liggen voor het oprapen. Voor eenieder die vanuit een religieuze traditie en overtuiging probeert goed te leven is dat een hard gelag. Misschien net zo hard als pakweg 70 jaar geleden toen elders geloof en religie als achterlijk werden weggezet en op ideologische gronden bestreden. Of ligt dat toch anders? Feit is dat gelovige mensen zich tot die negatieve beeldvorming moeten verhouden om ze te kunnen logenstraffen. En om het nog gecompliceerder te maken wordt er in de aanloop naar de komende verkiezingen goede sier gemaakt met de verworvenheden van de christelijke cultuur en de waarden die Europa gemaakt hebben tot wat het is. De zorg om de inkapseling van het christelijk erfgoed in het ideologisch vertoog van politici die er zo hun eigen plannen mee kunnen hebben, bracht twittertheoloog Alain Verhey ertoe een manifest op te stellen onder de titel ‘Lang leve de christelijke cultuur’ dat in korte tijd werd ondertekend door een aantal prominente leden van kerken. In totaal is dit manifest tot nu toe door ruim 2.000 mensen ondertekend. Opmerkelijk, maar is het wel genoeg? Komen we überhaupt ergens met een beroep op wat christelijke cultuur is of was zolang een vruchtbare en creatieve wisselwerking tussen gelovig leven en samenleving ontbreekt. De mooie gedachten van Vaticanum II over de betekenis van het geloof voor de cultuur zijn ook nu nog inspirerend maar waar zien we in onze samenleving dat christelijk geloof cultuur-scheppend is en bijdraagt aan goede sociale verhoudingen. De eerste uitdaging is om in het spoor van de grote theologen van de 20 e eeuw de levende verbinding te blijven zoeken tussen het hart van het christelijk geloven en de hedendaagse seculiere cultuur die nog een zweem van het christelijk erfgoed meedraagt, maar onmogelijk eenduidig als christelijke cultuur kan worden aangemerkt. b. Verbinding met andersdenkenden en andersgelovigen Godsdienstvrijheid, mensenrechten en rechtsgelijkheid zijn belangrijke beginselen waarop de Nederlandse samenleving gebaseerd is. Onlangs realiseerde ik me bij een ontmoeting over godsdienstvrijheid dat ik de betekenis van godsdienstvrijheid nooit zo goed zou hebben begrepen, als ik geen weet zou hebben gehad van de situatie van de Kerk in