Perspectief 2017-37

Perspectief 22 Margriet Goster moest hebben - en anderen, die wel vernieuwende gedachten ontwikkelden, maar toch niet meegingen met de Reformatie. Een bekend gezegde is: "Erasmus heeft het ei van de Reformatie gelegd en Luther heeft het uitgebroed". Er ontstond later ook aan rooms- katholieke zijde een hervormingsbeweging onder de bezielende leiding van Carolus Borromeus (1538-1584) en later Franciscus van Sales (1567-1622). Man van gebed Wat kunnen we verder zeggen over Luthers spiritualiteit? Een zoeker. Hij was op zoek naar God, eigenlijk altijd, zijn hele leven lang. Herman Selderhuis schreef een boek over Luther met de treffende titel: "Een mens zoekt God". Het aardige is, dat Selderhuis net als Luther heel geleerd is, maar toch toegankelijk schrijft om het gewone volk te kunnen bereiken. Niet alles, maar wel veel van wat ik vandaag vertel, heb ik ontleend aan zijn boek. Luther worstelde met de grote vraag: "Hoe vind ik een genadig God". Hij was een bidder. Hij was een dichter van talrijke spirituele liederen, waarvan er veel nog steeds gezongen worden. Hij zocht rust, stilte en aanbidding. Hij was een trooster. Zo schreef hij in juli 1523 een troostbrief aan Nederlandse geloofsgenoten en daar was wel reden voor. Na de rijksdag in Worms werd het Antwerpse Augustijner klooster door de inquisitie verwoest en de bewoners die met de Reformatie sympatiseerden moesten vluchten of herroepen. Hendrik Vos en Jan van Esschen deden geen van beide. Ze werden op de markt in Brussel als ketters verbrand. Toen dat Luther ter ore kwam, was hij zeer ontdaan. Hij schreef een troostlied: "Ein neues Lied wir heben an" en hij schreef een brief "An die Christen ym Nidderland". De tekst ervan staat in de Weimarer Ausgabe 12, pagina's 77-80. Luther wist ook wat mystiek was, al was hij zelf geen mysticus. En hij was een man van gebed. Het gebed was voor hem van levensbelang, zoals blijkt o.a. uit de brief, die hij op 18 januari 1518 schreef aan zijn grote vriend Georg Spalatinus, die secretaris was van keurvorst Frederik de Wijze. "Eén ding staat vast: je kunt in de Schrift niet alleen met scherp inzicht doordringen. Het begint bij het gebed, waarin je de Heer smeekt om naar zijn welbehagen iets te laten geschieden door jou, tot Zijn eer en niet tot eer van jezelf." 5 5 S. Hiebsch, ' Luther en de Schrift ', in: Alleen de Schrift, februari 2017, pag. 15-22.