Perspectief 2015-30

2015-30 Tussen tragedies en instituties 19 Reageer of Creation’ (Hoofdstuk II). Dit wordt opgevat als een wijsheids-perspectief, als een vertelling (a narrative) waarin de ecologische aspecten, de sociale aspecten en met name de aandacht voor de fundamentele rechten van armen intrinsiek met elkaar samenhangen (nr.93). De wijze waarop dit wijsheidsperspectief op onze ecologische en economische realiteit wordt geprojecteerd, is overigens de reden voor mijn stelling dat dit niet op een ideologische manier gebeurt. Het zou ideologisch zijn indien het aangedragen theologische denkkader van buitenaf als norm zou worden gepresenteerd waarmee elke theoretische en praktische positie inzake de relatie ecologie en economie moreel zou worden beoordeeld. Maar dat gebeurt hier niet. De encycliek zoekt naar verbanden tussen enerzijds het aangereikte theologische perspectief en anderzijds vraagstukken op het gebied van economie en ecologie en doet dat op een indirecte manier. De verbanden worden bemiddeld door een reflectie over het ethisch begrip ‘common good’. De encycliek geeft een hermeneutische benadering van het ‘common good’. Het begrip wordt omschreven als ‘the sum of those conditions of social life which allow social groups and their individual members relatively thorough and ready acces to their own fulfilment’ (156). De bepaling van wat het ‘common good’ is, de bepaling van de ethische maatstaf van ons handelen op de raakvlakken en economie en ecologie, heeft te maken, zo stelt de encycliek voor, met de vraag hoe allen individueel en in gezamenlijkheid toegang kunnen krijgen tot hun eigen voltooiing . Deze voltooiing wordt dus niet abstract bepaald, alsof je daarbij kunt afzien van de sociale condities waarin mensen concreet leven. Het herinnert aan de theorie van de Indiase econoom Amartya Sen die de Nobelprijs heeft gekregen voor de ontwikkeling van de economische theorie die bekend staat als de capability approach . In het bepalen van een maatstaf van welvaart en welzijn voor ieder dien je te onderzoeken waarin het midden bestaat van economische mogelijkheden (bijv. met betrekking tot scholing, gezondheidszorg, zorg voor milieu enz.) die in een concrete samenleving realiseerbaar zijn. Een welvaartseconomie kan niet worden ontwikkeld op basis van een abstracte maat voor economische mogelijkheden waarbij allen het op zijn minst een beetje beter krijgen vergeleken met degene die het minste delen in de vooruitgang.. Welvaart dien je volgens Sen te ontwikkelen op basis van werkelijk bestaande mogelijk heden die ontwikkeld kunnen worden in een specifieke context. De weg naar het midden i s niet een weg naar het gemiddelde van rijk en arm maar een weg naar een niveau va n human