Perspectief 2015-30

Perspectief 16 Toine van den Hoogen fundamentele humanitaire perspectieven op het bestaan. En dat verzet betreft beide centrale assumpties van zijn theoretisch economisch model. Men vraagt zich enerzijds af of het werkelijk zo is dat in het beheer en gebruik van de ‘commons’ een actor zijn gedrag alleen door de eigen maximering van preferenties laat sturen? Er worden vele vragen gesteld bij deze eerste assumptie. Zijn er op tal van terreinen niet vanouds gemeenschappelijke handelingskaders, wetgeving en morele inzichten die een tegenwicht bieden, zo vragen velen zich af. Ieder die denkt vanuit een zo geheten ‘institutionele economie, zal dergelijke vragen stellen aan Hardin. McCay en Acheson benadrukken in hun boek met vele voorbeelden dat er tal van vormen van ‘social action’ zijn in het gebruik en beheer van ‘common ressources’. En meer recent benadrukte de ontwikkelingseconoom van de OECD Carl Dahlman dat niet alleen wetgeving kan voorkómen dat actoren op de markt zelfzuchtig handelen. ‘Only a society that can offer something beyond the common good of population control, something in the nature of individual rewards for idealistic behavior, will ever be succesfull in averting commons problems when they occur. 8 En daarmee is ook de tweede assumptie van Hardin aan de orde gekomen. Moet ieder die zich bezig houdt met het vraagstuk van de ‘commons’ ook niet nadenken over vraagstukken van bevolkingsgroei en – daarmee verbonden – over vraagstukken van ‘individueel eigendom’? De weerbarstige dynamiek waarop Hardin attent maakt, schuilt namelijk in de (tweede) assumptie dat door de bevolkingsgroei steeds meer individuen een aanspraak maken op het gebruik van de ‘commons’ maar zich niet betrokken voelen op de uitputting ervan. Hoe zouden al deze mensen zich daarop meer betrokken kunnen gaan voelen zolang de ‘commons’ alleen iets zijn dat slechts de belangen van de staat of de overheid of – nog naamlozer – van het ecosysteem betreffen? Hoe kan er een relatie tussen de ‘commons’ en privé eigendom worden bepaald? De theorie van Hardin roept vragen op die niet op een geïsoleerde manier kunnen worden benaderd. Men kan de problematiek die hij aan de orde heeft gesteld, niet terugvoeren tot een reeks van na elkaar te stellen en op te lossen technische problemen. Men zou dan 8 Dahlman, Carl J. (1991), The Tragedy of the Commons That Wasn’t. On Technical Solutions to the Institutions Game, in: Population and Environment: A Journal of Interdisciplinary Studies , Vol. 12, Number 3, 295.