Perspectief 2015-29

Perspectie 54 drs. Teun van der Leer Het woord zelf – Believers Church – werd voor zover we weten voor het eerst gebruikt door Max Weber in 1904 in de eerste editie van zijn Der protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus. 4 Hierin introduceerde hij ‘Believers Church’ als ‘uitsluitend en alleen een gemeenschap van persoonlijk gelovigen en wedergeborenen’. 5 Dus als het aankomt op de vraag waardoor de kerk wordt geconstitueerd, antwoordt de Believers Church Tradition (BCT) met ‘het samenkomen van bewust gelovigen’. En elke andere vraag – of het nu over de sacramenten gaat, het ambt, de kerkorde of wat dan ook – komt daarna, is principieel van secundaire aard. Dit geeft een zodanig eigen ecclesiologische kleur dat van een derde stroming gesproken kan worden. 6 Het is vanuit deze achtergrond dat in dit artikel een aantal opmerkingen worden gemaakt in reactie op The Church: Towards a Common Vision die bedoeld zijn om het debat daarover te stimuleren en mogelijke waardevolle gezichtspunten eraan toe te voegen. Post-Christendom Dat het document start met God’s Missie, de zogenoemde Missio Deï is een stimulerend en bijbels begin. Met de woorden uit de Introduction dat ‘the church is essentially missionary, and unity is essentially related to this mission’ (alinea 4), sluit het document nauw aan bij de wortel en het hart van de oecumenische beweging, overeenkomstig Jezus’ gebed in Johannes 17, waar al eerder in de Introduction naar verwezen wordt. Een apostolische kerk is bijbels gezien een missionaire kerk. Daarmee maakt het rapport een veelbelovende start. Tegelijk zit hier ook een forse knoop: als dit inderdaad de primaire known or to be made known unto us, according to our best endeavours, whatsoever it shall cost us, the Lord assisting us’, in J. Bakker, John Smyth. De Stichter van het Baptisme (Wageningen: H. Veenman & Zonen N.V., z.j.), 48-49. 4 Oorspronkelijk gepubliceerd als Der protestantische Ethik und der Geist des Kapitalismus i n Archiv für Sozialwissenschaften und Sozialpolitik , Bd. XX, Heft 1, S. 1-54 und Bd. XXI, Heft 1, S. 1-110 (Tübingen: J.C.B. Mohr, 1904- 05). 5 Max Weber, De protestantse ethiek en de geest van het kapitalisme (Amsterdam: Boom, 2012), 109. De Duitse tekst luidt: ‘eine Gemeinschaft der persönlich Gläubigen und Wiedergeborenen rund nur dieser’, http://www.s- hb.de/~klaus.boenkost/pdf-docs/Weber-Protestantische-Ethik.pdf , 67, geraadpleegd d.d. 10-8-2015. 6 Zie voor een verdere discussie hierover Teun van der Leer (red.), Zo zijn onze manieren. In gesprek over gemeentetheologie (Barneveld: Unie van Baptistengemeenten, 2009), m.n. de bijdragen van Parush Parushev, Kees van der Kooi en Keith Jones.