Perspectief 2015-27

2015-27 ‘Fere Omnes’ – Bijna allen 7 Reag eer oecumene 2 . De paus had daags voordien een lijst ingediend van ongeveer veertig voorstellen tot wijziging van de tekst, zonder die echter op te leggen. Omdat de tijd zo kort was, had kardinaal Bea deze voorstellen enkel met zijn nauwste medewerkers kunnen bespreken. Van de ongeveer veertig voorgestelde wijzigingen hadden zij er negentien behouden en in de laatste versie van het schema over de oecumene opgenomen 3 . Met deze wijzigingen van bovenaf wilde de paus nogmaals tegemoetkomen aan de minderheid en nog enkele stemmen winnen voor de finale goedkeuring van de tekst. Zijn tussenkomst zorgde echter voor een stevige deining zowel onder de concilievaders als onder de vertegenwoordigers van de andere Kerken en kerkelijke gemeenschappen. Daags nadien, op vrijdag 20 november, werd het Decreet over de oecumene door de concilievaders vrijwel unaniem goedgekeurd: 2.137 concilievaders stemden voor, slechts 11 stemden tegen. Eén wijziging uit de lijst van 19 die paus Paulus VI op het allerlaatste moment inbracht, wil ik hier vermelden. In de tweede paragraaf van de Inleiding liet hij een bijwoord toevoegen: ‘fere’ of ‘bijna’. In de volgende zin werden ‘allen’ op het laatste moment ‘bijna allen’: ‘Toch verlangen bijna allen (fere omnes), zij het niet op dezelfde wijze, naar de ene, zichtbare Kerk van God, die werkelijk universeel moet zijn en tot de gehele wereld gezonden om haar tot het evangelie te bekeren en te redden tot de eer van God’ (UR 1). ‘Allen’ of ‘bijna allen’: het is nog steeds een cruciale vraag in de oecumenische beweging. Hoevelen verlangen echt naar de ‘ene, zichtbare Kerk van God ’ en zetten zich daarvoor in? Hoevelen hebben in de voorbije 50 jaar actief bijgedragen tot een gunstig klimaat van dialoog en toenadering, of hebben dat klimaat veeleer bezwaard en vertroebeld? Het is een vraag die men ongetwijfeld in vele richtingen kan stellen: in de richting van zowel de katholieke Kerk als de andere Kerken en kerkelijke gemeenschappen. Ongetwijfeld is in de voorbije decennia van de oecumene heel veel ten goede gekeerd, een kentering waarvoor we enkel dankbaar kunnen zijn. In een halve eeuw zijn de relaties onder christenen wereldwijd grondig veranderd. De oecumenische beweging is een onomkeerbaar proces in het christelijke 2 J. G ROOTAERS . Le crayon rouge de Paul VI. Les interventions du pape dans le travail des commissions conciliaires, in Jan G ROOTAERS – Mathijs L AMBERIGTS – Claude S OETENS (eds.), Les Commissions Conciliaires à Vatican II , Leuven: Bibliotheek van de Faculteit der Godgeleerdheid, 1996, pp. 317-351. 3 Decretum de Oecumenismo , in: Das zweite Vatikanische Konzil , Herder, 1967, Teil II, 124-127.