Perspectief 2014-23

Perspectief Dr. Theo Clemens 54 geheel het jaer verdeylt in maenden en weken . 28 Het is niet zeker dat deze oefeningen voorgeschreven waren op het seminarie, maar ze geven in ieder geval een indruk van de seminariepresident als geestelijk leidsman. 29 Bovendien toont de uitgavegeschiedenis van het werkje, dat hij in deze rol nog lang gewaardeerd werd. Om met de appreciatie te beginnen: ik heb in bibliotheekcatalogi tot nu toe zeven uitga- ven kunnen terugvinden. Het moeten er echter veel meer zijn geweest. Het gaat om klein drukwerk. De bewaarkans daarvan is gering. 30 Bovendien is de oudst bewaard gebleven editie een zesde druk uit 1700. 31 Dat druktal suggereert vijf eerdere drukken, waarvan de eerste op basis van de goedkeuring in 1685, dus postuum, verschenen moet zijn. 32 Volgens de ondertitel gaat het in dat jaar om een uitgave die vermeerderd is met de oeffeninge van schietgebeden van dezelfde auteur als van de Geestelycke oeffeningen . Er moet dus minstens één oudere uitgave zijn, vermoedelijk van vóór Neesens overlijden in 1679, maar het kunnen er ook meer zijn geweest. Aan de andere kant van 1685 staan zeven edities uit de achttiende eeuw. Deze zijn afkomstig uit Antwerpen (1700 6 en tussen 1701 en 1724 8 ), Leuven (1724 4 ), Utrecht (ca 1728), Dendermonde (1752 7 ), Mechelen (1780) en Brugge (tus- sen 1764 en 1799). Hier wijzen zowel de verscheidenheid van drukplaatsen als de per plaats variërende druktelling op flinke gaten in het beeld van de verspreiding van het boek. Naar vorm en inhoud bestaat de aangeboden geestelijke leiding uit een trainingsschema voor een heel jaar om ‘het leven van een Christen Mensch’ te verbeteren. De trainingsdoe- len zijn “een gedurige verstervinge van de eygen liefde, ende vernietinge der gebreken; 28 L. Neesen, Geestelycke oeffeningen voor geheel het jaer verdeylt in maenden en weken. Vermeerdert met de oeffeninge van schietgebeden vanden selven aucteur. De hier gebruikte druk is de achtste, uitgegeven te Antwerpen door Joannes Paulus Robyns, z.j., met een goedkeuring van I. De Cuyper, (Mechelen), 2 jan. 1685 [ex.: Antwerpen, Ruusbroecgenootschap, 3018 i 14 / 3 ]. Robyns was werkzaam van 1701-1724. 29 Het woord vooraf richt zich niet tot seminaristen maar tot ‘Godt-minnende Zielen’, vrouwelijke patroon- heiligen domineren en de auteur spoort in de 4 e week van maart aan tot ‘susterlijcke liefde. 30 Th. Clemens, De godsdienstigheid in de Nederlanden in de spiegel van de katholieke kerkboeken 1680- 1840 (Tilburg, 1988, 2 dln.), I, p. 36-39. 31 Antwerpen, Jacob Mesens, 1700 6 ; BCNI 15.955. Het exemplaar uit MaastrSJ/MaastrUB bevindt zich nu in de universiteitsbibliotheek van Leuven. 32 De kerkelijke goedkeuring is van I. De Cuyper (Mechelen) 2 jan. 1685.