Perspectief 2013-22

2013-22 Berkouwer and Catholicism 53 R eageer kritische analyse van de theologie van professor Gerrit Berkouwer en dan vooral de be- trekkingen van Berkouwer met de Catholica die zich ontwikkelde in het licht van het Tweede Vaticaans Concilie. Het theologische werk van Berkouwer wordt in het boek niet gekarakteriseerd als een systematische theologie die alles omvat, maar veeleer als een zorgvuldige studie aangaande de klassieke domeinen van de theologie. Het is de overtui- ging van de auteur dat de zorgvuldige wijze waarop Berkouwer de katholieke theologie onderzoekt belangrijke sleutelwoorden aanreikt voor het huidige werk van de oecumene. Volgens de auteur zag Berkouwer in het licht van de nieuwere katholieke theologie ( nou- velle théologie ) uit de vijftiger en zestiger jaren van de vorige eeuw en van het Tweede Vaticaans Concilie nieuwe mogelijkheden voor dialoog. De auteur stelt dat Berkouwer het gereformeerd-zijn opvatte als een manier van katholiek- zijn in die zin dat in het denken van Berkouwer katholiciteit onder meer betekent: (1) recht- zinnige theologie binnen de context van de centrale trinitaire en christologische dogma’s van de Concilies van Nicea, Efese, Constantinopel en Chalcedon; (2) dat de Kerk van con- stitutieve betekenis is waar het gaat om het verlossingswerk van de Heer en om de interpretatie van het geloof; (3) dat inzet voor de eenheid van de Kerk nodig is om de verdeeldheid tussen christenen te verzoenen. De auteur beklemtoont dat Berkouwer, ter- wijl hij de dialoog aanging, sterk verbonden bleef met de gereformeerde confessionele traditie. Het inbrengen van de eigen traditie dan wel de eigen identiteit is een waardevolle bijdrage aan de dialoog. 7 Maar Berkouwer theologiseerde tevens verder dan de eigen tra- ditie. Berkouwer trad zijn katholieke zowel als protestantse theologen op zodanige wijze zorgvuldig en open tegemoet, dat zijn theologiseren wordt geduid met de beschrijving: “he meets his opponents ... on their own platform”. 7 Terwijl de Katholieke Kerk de zonden en zwakheden van haar leden belijdt waar het gaat om de verdeeldheid van de christenen, zegt ze tevens dat de Kerk van Christus zich bevindt in ( subsistit in ) de Katholieke Kerk ( Lumen Gentium 8; Directorium 10). Dit is ten diepste te beschouwen als de eigen bijdrage van de Katholieke Kerk aan de oecumenische dialoog.