Perspectief 2013-22

2013-22 Behoedzaam omgaan met de Traditie 29 R eageer ‘apostoliciteit’. Op dezelfde wijze verwijzen we naar de kerkvaders. Het getuigenis van de kerkvaders behoort intrinsiek en integraal tot de structuur zelf van het orthodoxe geloof. De Kerk is op dezelfde wijze betrokken bij het kerugma (= de verkondiging) van de apos- telen als bij de dogma’s van de Vaders. In dit verband kunnen we een mooie oude hymne citeren (waarschijnlijk van de heilige Romanus Melodus): ‘Om het kerugma van de apos- telen en de dogma’s van de Vaders te bewaren, bezegelt de Kerk het ene geloof en draagt het kleed van de waarheid dat ze fatsoeneert als brokaat van hemelse theologie en ze roemt het grote mysterie van de vroomheid’. Vandaag zou men twee tendensen of theologische stromingen kunnen onderscheiden die zich durven uitspreken en die tegenover elkaar staan in de kwestie van het wezen van de overlevering van onze Kerk. Beide staan ver van het juiste midden ( messotis ) dat de heilige Vaders als de koninklijke geestelijke weg beschouwen. Deze weg is geen symmetrische synthese van twee uitersten, maar wel de asymmetrische – en toch volmaakt integrale synthese - van de respectieve tendensen die een passend perspectief en een passende benadering van de gave en het handelen van de heilige Geest bieden. Beide tendensen benaderen de traditie vanuit een scholastisch oogpunt en op een schijnbaar statische ma- nier en niet als een levend en dynamisch organisme. De ene stroming miskent permanent – bewust of onbewust – haar onvermogen om de wil van God tot uitdrukking te brengen in de dingen van het gewone leven van de Kerk en keurt rigoureus elke nieuwigheid of aanpassing van de christelijke leer aan de hedendaagse behoeften af. Ze is scrupuleus gehecht aan het verleden en stelt de overlevering gelijk met antiquiteit en conservatisme. Door constant haar positie te benadrukken, keert ze om te overleven steeds terug naar haar fundamenten om er precieze oplossingen / antwoorden te vinden, wat niet altijd het geval is in de patristische verkondiging. Daarom wordt ze fundamentalistisch genoemd. Ze is in feite op een pathologische wijze aan het verleden gehecht, aan de grondslag waarop ze de geruststelling vindt voor de deugdelijkheid van haar onvermogen om een authentieke, creatieve en ontologische theologische uiteenzetting te verwoorden en te ontwikkelen. De werkelijkheid is dat de kerkvaders door hun leven in de genade van de heilige Geest ontologische oplossingen hebben aangereikt door elementen uit hun eigen vertrouwdheid met God en hun eigen ervaringen aan te wenden. De andere stroming brengt een theologische discours dat is ontdaan van de inspiratie van de heilige Geest -