Perspectief 2013-21

2013-21 ‘The Church’: een uitdaging voor de Rooms-katholieke Kerk 27 R eageer oecumene, maar ook omwille van het eigen charisma van deze ambten. Het 'universeel ambt omwille van de eenheid' kan een instrument zijn om de fragmentatie tegen te gaan die zich in de protestantste gemeenschappen voltrekt. Het moet een ambt zijn van epis- kopè (van toezicht), voorzien van jurisdictiemacht, zodat het ambt niet alleen werkt wanneer iedereen het met elkaar eens is. Het universeel ambt heeft een groot belang, omdat het landen en volkeren overstijgt. Het belang daarvan kan worden gezien in de Oosterse Kerken die soms te zeer zijn verbonden met land en volk. Omgekeerd, wanneer episkopè en het 'universeel ambt omwille van de eenheid' in een collegiale wederkerigheid vorm krijgen, kan een kritische dialoog de kerk helpen om standpunten te zuiveren. Wanneer in de oecumenische dialogen wordt gesproken over het leergezag, spelen de begrippen 'dogma' en 'onfeilbaarheid' een belangrijke rol. Het begrip 'dogma' wordt in 'The Church' terloops aangehaald, maar wel in een positieve zin. "Te midden van de ver- schillende middelen om de apostoliciteit van de Kerk vast te houden, zoals de Bijbelse canon, dogma en liturgische orde, heeft het gewijde ambt een grote rol gespeeld.” (§ 46) Het begrip 'dogma' zou echter mogen worden uitgediept: Wat betekent het als de Kerk een dogma afkondigt: einde van elke discussie of het begin van verdere geloofsontwikke- ling? En: Met welk gezag kan een dogma worden afgekondigd? Het begrip 'onfeilbaarheid' komt in dit document niet voor. Omdat echter aan het begrip onfeilbaarheid de schijn kleeft dat de paus zich boven Gods Woord kan stellen, is het een belangrijk begrip voor de oecumenische dialoog. 30 Het mag duidelijk zijn dat de positieve benadering van het 'universeel ambt omwille van de eenheid' voor een belangrijk deel te danken is aan de initiatieven van paus Johannes Paulus II die "een nieuwe studie (...) naar de kwestie van een universeel dienstambt van christelijke eenheid" heeft aanbevolen. 31 Het is dienstig om in deze studie een onderscheid 30 In Kerk en kerkelijke gemeenschap, verslag van de internationale Rooms-katholieke / Oud-katholieke dia- loogcommissie (2009)" staat: "Van Rooms-katholieke kant erkent men in het huidige oecumenische gesprek dat veel bedenkingen tegen deze leer gerechtvaardigd zijn en wordt benadrukt dat de communio-structuur van de Kerk altijd de context moet vormen van het jurisdictieprimaat. Verder stelt men daar duidelijk dat de pauselijke onfeilbaarheid uitsluitend kan worden uitgeoefend in absolute trouw aan het apostolische geloof." 31 Aanbeveling aan de commissie FAO in 1993, geciteerd in de encycliek Ut Unum Sint (nr. 89). In ‘The Church’ wordt een volledige alinea aan deze opening voor verdere studie gegeven en wordt uitgedrukt dat de sympathie van dit initiatief tot openheid bij andere kerken heeft geleid.