Perspectief 2013-20

46 De Orthodoxe Kerk in Nederland en de Oecumene door Aartspriester Theodoor van der Voort 132 “Zelf ben ik min of meer een product van de oecumene. Ik heb het grootste gedeelte van mijn arbeidzaam leven in loondienst gewerkt bij de Nederlandse Kerken”, zo vertelt orthodox priester Theodoor van der Voort tijdens zijn voordracht over de oecumene tussen de Orthodoxe Kerken in Nederland en de andere Kerken. Vanuit zijn grote ervaring met Orthodox Nederland en de oecumene beschrijft hij de belangrijkste ontwikkelingen. Eerst heb ik 18 jaar gewerkt bij de Protestantse Kerken (Hervormd, Gereformeerd, de kleine Kerken) en de Oud-katholieke Kerk, als studie- en bureausecretaris van de Europa-commissie van de Werelddiaconaten ( Europa -commissie vanuit de naïeve hoop dat zo de Oost-Europese geheime diensten niet in de gaten zouden hebben dat het een Oost -Europa-commissie was) en daarna nog zes jaar bij het rooms-katholieke ‘Kerk in Nood / Oostpriesterhulp’ om het hulpprogramma in Rusland op te zetten. Daarmee heb ik 24 jaar als orthodox priester mijn brood verdiend in de oecumene, bij katholieken en bij protestanten. Ik ben daar nog steeds dankbaar voor. Er is altijd een vertrouwen geweest, een wederzijdse genegenheid, een wederzijds respect, dat van geen van beide kanten ooit werd beschaamd. Vier etappes In de ontwikkeling van de deelname van de Orthodoxe Kerk aan de oecumenische beweging in Nederland is een aantal etappes te onderscheiden. De eerste etappe is de aanwezigheid van de Orthodoxe Kerk in Nederland als zodanig. Dan volgt de tijd van een zekere afhankelijkheid. De Orthodoxen in Nederland krijgen steun en hulp van de reeds aanwezige Kerken, de Katholieke Kerk en de Protestantse Kerken. Geleidelijk gaat de Orthodoxe Kerk ook zelf actief meedoen aan de oecumene. Toen was echter één van de grootste problemen dat de Orthodoxe Kerk in Nederland zich ook als zodanig moest gaan organiseren, want organisatorisch is zij geen eenheid. En de huidige fase is dat de zaak van de oecumene door Orthodoxen gestructureerd wordt aangepakt. Orthodoxen in Nederland De Orthodoxe Kerk is op wereldschaal groot, een wereldkerk, maar in Nederland een kleine Kerk. Als zodanig is ze ook begonnen. Van de eerste contacten met de Orthodoxie binnen Nederland is weinig meer te merken, hoewel er in de 18 e eeuw een Orthodoxe kerk in Amsterdam was. De eerste permanente aanwezigheid kwam met het huwelijk tussen kroonprins Willem, later koning Willem II, en Anna Paulowna, dochter van tsaar Paul, die naar Nederland kwam. In het paleis in Den Haag was een Russisch-orthodoxe kerk gevestigd, uiteraard vooral voor de koningin en voor de leden van de Russische ambassade. Alles werd betaald door de diplomatieke dienst. Men had als Orthodoxe Kerk geen steun nodig van de Nederlandse Kerken. Dat gold overigens ook voor de andere vertegenwoordigingen van landen met een orthodoxe meerderheid: Bulgarije, Servië / Joegoslavië en Roemenië. Dat werd anders na de Russische Revolutie in 1917. Tot 1922 werden mensen uit Rusland verbannen. Ook in Nederland kwamen Russische vluchtelingen 132 Dit artikel is een geautoriseerde inkorting en bewerking van een lezing op het Pokrofsymposium te Hernen op 24 november 2013. Optekening vanaf een bandopname door Paul Brenninkmeijer, inkorting door Leo van Leijsen.