Perspectief 2013-19

46 gegaan. De eenwording is een mijlpaal in de geschiedenis van de oecumene in Nederland. Een belangrijke vraag na 2004 is hoe de Protestantse Kerk zichzelf verstaat. De kerkorde zegt dat de Protestantse Kerk haar identiteit ontleent aan het omvattende perspectief van de Kerk van alle eeuwen en plaatsen. In artikel I wordt dit als volgt geformuleerd: de Protestantse Kerk verstaat zichzelf overeenkomstig haar belijden als ‘gestalte van de ene heilige apostolische en katholieke of algemene christelijke Kerk die zich, delend in de aan Israël geschonken verwachting, uitstrekt naar de komst van het Koninkrijk van God’. In het vervolg van artikel I worden na de geloofsbelijdenissen van de vroege Kerk ook de latere belijdenisgeschriften van de Reformatie genoemd. Deze geven aan de Protestantse Kerk een eigen kleur en karakter. Critici binnen de Protestantse Kerk waren van mening dat ondanks deze evenwichtige formulering in de kerkorde, de verenigde kerk vooral haar protestantse karakter profileert Daaruit ontstond op initiatief van dr. J. Kronenburg en dr. R. de Reuver de bundel Wij zijn ook katholiek. Over protestantse katholiciteit. 105 Aanleiding was hun bezorgdheid dat de Protestantse Kerk te veel haar protestantse karakter profileert en dat haar katholieke karakter dreigt weg te zakken. Dit is niet pas sinds 2004 het geval, zo betogen ze. De gezag- hebbende theoloog dr. Oepke Noordmans waarschuwde hiervoor al in 1912. Kronenburg en De Reuver bepleiten met Noordmans dat de Protestantse Kerk in Nederland zich blijft oriënteren op de vroege Kerk. In de bundel vragen 25 auteurs – ieder op eigen wijze en vanuit verschillende invalshoeken – aandacht voor het katholieke gehalte van de Protes- tantse Kerk in Nederland. Hun gezamenlijke overtuiging is, aldus de inleiding, ‘dat de verworteling van de PKN in de traditie van de ecclesia catholica een fundamenteel onderdeel vormt van haar zelfverstaan en dat dit dient door te werken in alle facetten van haar leven en werken.’ 106 In het boek worden diverse aspecten belicht waaronder Bijbel, geschiedenis, eredienst, belijdenis, kerkorde en ambt. Katholiciteit functioneert in deze bundel als een spiegel die de Protestantse Kerk kan helpen om eenzijdigheden bij te stellen. Dit leidt tot een pleidooi voor een vernieuwing van het ambt en de invoering van het bisschopsambt in de Protestantse Kerk in Nederland. Een van de auteurs die aan deze bundel meewerkte was de reeds genoemde dr. A. van de Beek. Dit jaar verscheen van zijn hand een studie over de Kerk onder de titel Lichaam en Geest van Christus. De theologie van de kerk en de Heilige Geest. 107 Z ijn studie is een oecumenisch pleidooi voor de eenheid van de Kerk. Op de omslag van het boek staat het mozaïek Het kruis des levens uit de apsis van de San Clemente in Rome. Het mozaïek geeft beeldend weer, zo zegt Van de Beek, wat in het boek over de Kerk en de Heilige Geest wordt gezegd. In het midden staat Christus en wel als de Gekruisigde. Op het kruis staan twaalf duiven als symbool van de twaalf apostelen, die expressie zijn van de Kerk. Ze zijn afgebeeld als duiven, het symbool van de Heilige Geest. De San Clemente is ook de titelkerk van de Nederlandse kardinalen dr. Jan de Jong en dr. Adrianus Simonis. Ze is hun toegewezen om de eenheid van de Nederlandse kerkprovincie met Rome tot uitdrukking te brengen. De betrokkenheid op de Catholica spreekt ook uit het feit dat boek is opgedragen aan de Faculteit Katholieke Theologie in Tilburg. Van de Beek toont met dit boek vooral zijn liefde voor de Kerk. Meer dan vele anderen is hij er zich van bewust hoe belangrijk de Kerk, die van allerlei kanten wordt aangevochten en onder druk staat, is en blijft. Christenen staan samen voor de opdracht om de betekenis van de Kerk in het licht te stellen. Want, zo schrijft Van de Beek, ‘er is een nieuwe reformatie nodig, nu niet tegen een onderdrukkend institutioneel systeem, zoals in de zestiende eeuw, maar tegen de vrijblijvendheid van de menigte van opinies. Er is geen kerk meer en er is geen kerkelijke theologie meer’. 105 Dr. J. Kronenburg, dr. R. de Reuver (red.), Wij zijn ook katholiek. Over protestantse katholiciteit. Protestantse Pers, Heerenveen, 2007 106 Op.cit ., bladz. 15 107 Dr. A. van de Beek, Lichaam en Geest van Christus, bladz. 189-204. Van de Beek publiceerde ook een artikel in de bundel Wij zijn ook katholiek over cultuur en katholiciteit.