Perspectief 2013-19

15 Pasen tot en met Pinksteren. De herziene liturgische boeken leggen duidelijk de nadruk op de onvervangbare centrale plaats van het paasmysterie en van de zondag. 33 Het wekt geen verbazing dat het bestaan van twee verschillende kalenders in de Romana als storend wordt ervaren en dat sommigen voor een compromis tussen de twee ‘vormen van de ene Romeinse ritus’ en voor een uniforme kalender pleiten. 34 Hoe die kalender er dan uit moet zien en hoe de verdere ontwikkelingen in de Romeinse ritus zullen zijn, is echter een verhaal apart, dat niet meer de berekening van de paasdatum en het oecumenische streven naar een gemeenschappelijke paasdatum betreft. Daarom ga ik er niet verder op in. 4. Een gemeenschappelijke paasdatum: een urgente kwestie Zoals algemeen bekend is, hebben momenteel het westers christendom – daarmee bedoel ik vooral de Rooms-katholieke, Oud-katholieke, Anglicaanse, Methodistische, Reforma- torische, Baptistische en Vrije (Evangelicale) Kerken evenals grote delen van de Pinkster- beweging – en het grootste deel van het oosters christendom – ik bedoel de meeste Orthodoxe en Oriëntaals-orthodoxe Kerken evenals de Assyrische Katholieke Kerk van het Oosten – twee verschillende rekensystemen om de paasdatum te bepalen. Soms is de kloof tussen beide data wel vijf weken. Nu en dan vallen de twee systemen samen zoals het geval was in bijvoorbeeld 2010 en 2011 en opnieuw zal gebeuren in 2014 en 2017. Dan zullen er acht jaar verstrijken voordat er weer een ‘herenigd’ paasfeest zal zijn, namelijk in 2025. Bijgevolg is de tijd van groot belang. Doordat ze het feest van de verrijzenis van Christus, het heilige Pasen, op verschillende zondagen in hetzelfde jaar vieren, ‘leggen de kerken een verdeeld getuigenis af’ van dit grote mysterie en zo ‘zetten ze hun geloofwaardigheid en doeltreffendheid om het evangelie aan de wereld te verkondigen op het spel’, aldus de Verklaring van Aleppo. Bovendien ‘komen gezinnen waarvan de leden tot verschillende kerken behoren in conflict bij het volgen van twee cycli van de vastentijd en twee paasdata. ‘Christenen spreken door hun verschillende paasvieringen met een verdeelde stem’, aldus de verklaring van een aantal prominente rooms-katholieke en oosters-orthodoxe Noord- Amerikaanse theologen. Volgens die Noord-Amerikaanse godgeleerden is de noodzaak van interkerkelijke eenheid zeer groot, want de wereld is veranderd en verandert nog steeds snel. Seculair gedachtegoed aan de ene kant en fundamentalistische ideeën en gedragswijzen aan de andere kant zijn aan het groeien. Wereldwijd zijn de uitwerkingen van onderdrukking, armoede, terrorisme en oorlog zichtbaar. ‘Bestaat niet meer dan ooit de noodzaak van een gezamenlijke christelijke verkondiging en een gemeenschappelijk getuigenis van de kern van het geloof dat ons verbindt: de verrijzenis van onze Heer?! Is het niet hoog tijd deze kwestie voor eens en altijd op te lossen?!’, aldus wederom de Noord- Amerikaanse theologen. Het moge duidelijk zijn dat de kwestie van de paasdatum niet zomaar een academisch dispuut zonder praktische pastorale gevolgen betreft, maar dat het een zaak van groot belang is in de Europese en Noord-Amerikaanse context met zijn talloze migratiebewegingen. Die bewegingen betreffen ook de locale kerkgenootschappen, want de instroom van Afrikaanse, Aziatische en Latijns-Amerikaanse gelovigen maakt het Europese en Noord-Amerikaanse christendom, ook op plaatselijk niveau, veelkleuriger en mondialer. 35 In andere delen van deze wereld, met name in het Midden-Oosten, is de kwestie nog veel dringender, omdat christenen daar een erg bedreigde, en verdeelde, minderheid vormen in een grotere niet-christelijke maatschappij. 33 Calendarium Romanum ex decreto Sacrosancti Oecumenici Concilii Vaticani II instauratum auctoritate Pauli pp. VI promulgatum. Vaticaanstad, 1969. Zie ook Rita Ferrone, Liturgy: “Sacrosanctum Concilium”. New York / Mahwah NJ, 2007, bladz. 2-3, 23-25, 91-94 34 Zo Gherardini, ‘Per una pace liturgica’ 35 Zie bijvoorbeeld: Teresa Berger (red.), Liturgy and Migration: from the Upper Room to Cyber Space . Collegeville MN, 2012; Benedikt Kranemann (red.), Liturgie und Migration: die Bedeutung von Liturgie und Frömmigkeit bei der Integration von Migranten im deutschsprachigen Raum . Praktische Theologie heute 122, Stuttgart, 2012