Perspectief 2012-18

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 18, december 2012 20 Deze scheiding tussen evangelische en liberale protestanten heeft in België zelfs een kerkrechtelijke vorm gekregen. Het Belgische protestantisme wordt vertegenwoordigd door de Administratieve Raad van Protestantse Erediensten. Deze bestaat uit twee zuilen: de oudere Verenigde Protestantse Kerk in België (VPKB) en de Federale Synode van Evangelische en Protestantse Kerken in België. Deze laatste zuil is veel jonger, maar ook talrijker. 14 Ook hier is de ecclesiologische diversiteit groot. 15 Omdat het evangelicalisme vooral een beweging is die kerkgrenzen overstijgt is het ook zo dat verschillende van de VPKB-kerken ook een evangelische kleur hebben. 16 De beide stromingen worden vertegenwoordigd door twee theologische faculteiten: voor de VPKB is dit de Faculteit van Protestantse Godgeleerdheid en voor de evangelische zuil is dit de Evangelische Theologische Faculteit in Leuven (Heverlee). 17 Het is typerend dat er twee interkerkelijke faculteiten bestaan omdat juist de visie op Bijbel en theologische methodiek nogal verschilt. Wat betreft de evangelische variant gaan we hierop dieper in bij het volgende onderdeel over ‘Bijbelvaste theologie’. Om het karakter van het evangelicalisme te duiden worden vaak de vier sleutelbegrippen van D.W. Bebbington gebruikt: ‘bekeringsgerichtheid, activisme, biblicisme en de centrale plaats van het kruis’. 18 Deze vier elementen staan met elkaar in relatie. Beddington heeft het over het kruis. Maar misschien is het juister om vooral het christocentrische aspect te benadrukken. De Bijbel is het boek dat eerst en vooral naar Christus verwijst als Woord van God. Belgische evangelische christenen zien zich eerst en vooral als volgelingen van Jezus Christus. Ze zullen daarnaast, en in tweede rang, hun identiteit gewoonlijk omschrijven als eenvoudigweg ‘Bijbels’ of ‘Bijbelgetrouw’. Vaak kunnen ze ook wel uitleggen waar nu een paar belangrijke verschilpunten liggen met de leer van de Roomse-katholieke Kerk. De prominente plaats van de Bijbel wordt duidelijk in de geloofsbelijdenis van de World Evangelical Alliance , die opent met een verklaring over de Bijbel: ‘Wij geloven in de Heilige Schriften zoals oorspronkelijk geschonken door God, goddelijk geïnspireerd, foutloos, volledig betrouwbaar en hoogste gezag in alle zaken van geloof en leven’. 19 De diversiteit onder ‘evangelicalen’ mag dan heel groot zijn, dit hoge Schriftgezag is de centrale verbindende factor. 20 Evangelischen lijden dan ook wel eens onder het protestantse probleem dat de Bijbel niet zo eenduidig is en er vele kerkelijke interpretaties mogelijk zijn. Vandaar dat er allerlei varianten op en meningsverschillen over thema’s als de vrouw in het ambt, geestesgaven, kerkstructuren, de doop en echtscheiding voorkomen. 21 14 Men schat dat er rond de 400 evangelische kerken in België zijn met een totaal van ongeveer 140.000 leden (Bron persbericht ARPE E http://www.arpee.be/index.php?page=communique ) . Het gaat vaak om kleinere, maar intense groepen. Vanuit historisch perspectief is de recente oprichting van het Evangelisch Documentatiecentrum (EVADOC) in samenwerking met het KADOC (KU Leuven) opmerkelijk. Zie: http://www.evadoc.be/nl 15 De term ‘synode’ is nogal misleidend. Het is niet echt een synodale structuur, zoals bij de VPKB. Het gaat eerder om een platform voor vertegenwoordiging bij de Belgische overheden. 16 Denk ook aan het ‘evangelische werkverband’ binnen de Protestantse Kerk in Nederland. 17 Ook hier is de ETF veruit de grootste, maar daarbij moet worden opgemerkt dat deze faculteit internationaal is en veel studenten uit Nederland heeft. Zie: www.etf.edu 18 Conversionism, activism, biblicism, crucicentrism. In: D.W. Bebbington, Evangelicalism in Modern Britain . London, 1989. Voor een kritische discussie: M. Haykin, The Emergence of Evangelicalism . Nottingham, 2008 19 Eigen vertaling uit het Engels. De World Evangelical Alliance vertegenwoordigt een netwerk van evangelische christenen in 128 landen. Ze vormt een platform voor ongeveer 420 miljoen christenen. Zie: http://www.worldevangelicals.org/aboutwea/statementoffaith.htm 20 De theologen J. I. Packer en Th. Oden rapporteerden recentelijk een onderzoek naar de geloofsbelijdenissen van evangelische organisaties en theologische opleidingen wereldwijd. Het vaste vertrouwen in de Bijbel is één van de belangrijkste samenbindende factoren. J.I. Packer, One Faith: the evangelical consensus . Downers Grove, 2004, blz. 38-61 21 Een populair boek is W.J. Ouweneel, Vijf olifanten in een porseleinkast (2009). Deze zijn volgens Ouweneel het scheppingsverhaal, homoseksualiteit, de vrouw in het ambt, de Geestesgaven en de doop.