Perspectief 2012-18

Perspectief, Digitaal Oecumenisch Theologisch Tijdschrift Katholieke Vereniging voor Oecumene, nr. 18, december 2012 21 Het grote vertrouwen in de Bijbel als Woord van God wordt gecombineerd met een nadruk op de ecclesiologische idee van het priesterschap van alle gelovigen. Iedere gelovige heeft als opdracht om te toetsen of dat wat wordt verkondigd in overeenstemming is met de Schriften (Hand. 17, 11). De evangelicale Schriftvisie is namelijk het resultaat van een radicalisering, of simpelweg een consequente interpretatie, van twee beginselen uit de Reformatie: het priesterschap van alle gelovigen en de duidelijkheid ( perspicuitas ) van de Schrift. 22 In dit opzicht kan het evangelicalisme worden gezien als het resultaat van een grote nadruk op individuele vrijheid en het vermogen van alle mensen om de Bijbel te verstaan. Het spreekt voor zich dat deze nogal individualistische en modernistische kijk duidelijke zwakheden kent. 23 In de praktijk betekent dit vaak dat een academische theologische opleiding geen voorwaarde is voor een preek- en onderwijsbediening in de kerk. Een goddelijke roeping tot het ambt en het manifesteren van de Geestesgaven worden vooral door de plaatselijke geloofsgemeenschap onderkend, zonder dat hiervoor een bredere formele kerkelijke erkenning nodig is. 24 Dit kan wel tot vreemde resultaten leiden. Maar over het algemeen zien we dat het meer en meer voor de hand ligt dat een voorganger een gedegen theologische opleiding geniet. 25 Bijbelvaste theologie Het gebeurt wel eens dat men een karikatuur maakt van de evangelicale Bijbellezing als zijnde ‘letterlijk’. Zoals alle karikaturen zit hier een grond van waarheid in, maar het is tezelfdertijd een grove onjuistheid en het vertroebelt de mogelijkheid van een goede dialoog. 26 Zeker wat de dogmatische bibliologie betreft liggen er heel nauwe verbanden met de Schriftvisie van de gereformeerde orthodoxie 27 en heeft de evangelische positie veel overeenkomsten met de Rooms-katholieke visie. 28 Het is dan ook onjuist om de evangelicale Schriftvisie als een geïsoleerd fenomeen te zien. Dogmatisch gezien heeft de evangelische bibliologie en de daaruit voortvloeiende hermeneutiek een gedegen onderbouwing. Anderzijds is het een spijtig gegeven dat in sommige plaatselijke evangelische groepen er een anti-intellectualistisch klimaat heerst. Hierdoor is er weinig ruimte voor theologisch kritische doordenking en primeren populisme en charismatisch leiderschap. Vanuit godsdienstwetenschappelijk oogpunt kunnen we dus heel wat kanttekeningen plaatsen. 29 22 D.J. Treier, Scripture and hermeneutics. In: The Cambridge Companion to Evangelical Theology . Cambridge 2007, blz. 35 23 Het is nog maar de vraag of de individualistische lezing van het priesterschap juist is. Voor een scherpe kritiek op de Amerikaanse variant: S. Hauerwas, Unleashing the Scripture: Freeing the Bible from Captivity to America . Nashville, TN: Abingdon Press, 1993 24 P. Nullens, Het drievoudige ambt van Christus en geestelijk leiderschap in de vrije kerken. In: P. Boersema e.a. (red.), Gezag in Beweging . Meppel, 2008, blz. 37-58 25 Dit is minder het geval bij de pinksterbeweging en ook nog een moeilijkheid bij de migrantenkerken. Een opleiding in Pentecostal Theology wordt aangeboden door Continental Theological Seminary in Sint-Pietersleeuw. 26 Een gelijkaardige karikatuur gebeurt wanneer protestanten alle Rooms-katholieken beoordelen aan de hand van een selectieve lezing van de teksten van het Concilie van Trente. 27 Bijvoorbeeld: de Evangelische Theologische Faculteit (Leuven) verwijst voor haar identiteit expliciet naar het gedeelte over de Bijbel in de Nederlandse Geloofsbelijdenis. Dit in aanvulling op het Apostolicum en de belijdenis van de World Evangelical Alliance . 28 Zie de gemeenschappelijke verklaring van evangelicalen en katholieken in: C. Colson, R.J. Neuhaus (eds.) Your Word is Truth: a Project of Evangelicals and Catholics Together. Grand Rapids, 2002, blz. 4-6 29 Dit probleem is groter in België dan in omliggende landen waar het protestantisme sterker is (Scandinavische landen, Duitsland en Nederland). Waarschijnlijk heeft dit te maken met fundamentalistische tendensen die eigen zijn aan religieuze minderheidsgroepen. Voor een antropologische vergelijking tussen Vlaanderen en Nederland: P. Boersema, Evangelische beweging in de samenleving . PhD. Diss. KUL, 2004. De kloof tussen theologie en religieuze praktijk is niet uniek. Ook binnen de Rooms-katholieke Kerk is er een verschil tussen volksgeloof en theologie.